Yeni bir bilimsel çalışma, hava kirliliğine kısa süreli maruz kalan çocukların, yalnızca birkaç gün içinde ruh sağlığı sorunları nedeniyle acil müdahaleye ihtiyaç duyma olasılığının yükseldiğini ortaya koydu.
Dünya genelinde artan hava kirliliği, yalnızca fiziksel sağlığı değil, çocukların ruhsal gelişimini de tehdit ediyor. Environmental Health Perspectives dergisinde yayımlanan araştırma, ince partikül madde (PM2.5) kirliliğinin çocuklarda kısa vadeli ruh sağlığı etkilerini inceleyen ilk çalışmalardan biri. Bulgular, hava kirliliğine maruz kalındıktan sadece birkaç gün sonra anksiyete, depresyon, bipolar bozukluk ve intihar eğilimleri gibi sorunlarla sağlık kurumlarına başvurulma oranının arttığını gösteriyor.
Araştırma, bir hastaneye 2011–2015 yılları arasında yapılan 13.000’in üzerindeki psikiyatrik acil servis başvurusunu analiz etti. Araştırmacılar, bu başvuruların öncesinde çocukların maruz kaldığı hava kirliliği seviyelerini modelledi ve PM2.5 düzeyindeki her 10 mikrogram/metreküp artışın, ruh sağlığı sorunları nedeniyle başvuru oranını belirgin şekilde yükselttiğini saptadı.
Yoksulluk, Kirlilik ve Ruh Sağlığı Arasındaki Çarpıcı Etkileşim
Çalışma, düşük gelirli mahallelerde yaşayan çocukların kirliliğe karşı daha savunmasız olduğunu da ortaya koydu. Sosyoekonomik dezavantajlar, çevresel stres faktörlerini ve hava kirliliğinin zararlı etkilerini daha da derinleştirebiliyor. Uzmanlara göre yoksulluk, kronik stres, inflamasyon ve beyin gelişiminde aksamalara neden olurken, hava kirliliğiyle birleştiğinde çocukların ruhsal sağlığı üzerinde çok daha yıkıcı sonuçlar doğurabiliyor.
Küresel Bulgular Alarm Veriyor
Bu araştırma, hava kirliliği ile çocukların ruh sağlığı arasındaki bağlantıya dair ortaya konan kanıtlara yeni bir halka ekliyor. Daha önce Avrupa ve Asya’da yapılan geniş ölçekli çalışmalar da benzer sonuçlara işaret etmişti. Örneğin, Danimarka ve Çin’de yürütülen araştırmalar, hava kirliliğine uzun süreli maruz kalan bireylerde depresyon, şizofreni ve kişilik bozuklukları riskinin daha yüksek olduğunu ortaya koymuştu.
Ayrıca şehir içi trafik kaynaklı hava kirliliğinin çocuklarda kaygı düzeylerini artırdığı ve nöroenflamasyonla ilişkilendirildiği de son dönemde yapılan çalışmalarla destekleniyor.
Geleceğe Dair Uyarılar
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, dünya çapında her yedi çocuktan biri ruh sağlığı sorunu yaşıyor. Artan bilimsel veriler, hava kirliliğinin bu sorunlarda rol oynayabileceğine dair güçlü bir işaret veriyor. Bu durum, yalnızca çevresel değil; aynı zamanda toplumsal, ekonomik ve halk sağlığıyla ilgili küresel bir mesele olarak ele alınmalı.
Çocukların sağlıklı gelişimi için temiz hava artık bir ayrıcalık değil, bir temel hak olarak görülmeli.