Belém’de düzenlenen COP30 iklim zirvesi, Amazon’un yerli topluluklarının güçlü ve kararlı protestolarıyla sarsıldı. Toprak hakları, temsil eşitsizliği ve endüstriyel baskılar zirvenin resmi gündeminin önüne geçti.
Amazon’un kalbindeki Belém, COP30’un diplomatik tonundan hayli uzak bir güne uyandı. Zirve alanının dışında toplanan yüzlerce yerli gösterici, “Topraklarımız satılık değil” diye haykırırken, mesajları hem hükümete hem de küresel iklim müzakerecilerine açıktı: Bu topraklarda yaşam sadece bir istatistik değil, bir varoluş mücadelesi.
Protestolar kimi anlarda sertleşti. Bazı gruplar konferans alanına girmeye çalışınca güvenlik bariyerleri hızla güçlendirildi; kısa süreli itişmeler yaşandı, birkaç görevli hafif yaralandı. Yine de bu tansiyon, göstericilerin kararlılığını azaltmadı. Amazon’un geleceğini tehdit eden yasa dışı madencilikten petrol aramalarına, tarımsal genişlemeden odun kaçakçılığına uzanan baskılar onların en temel yaşam kaynaklarını tehdit ediyor.
Günün dikkat çeken eylemlerinden biri, yaklaşık yüz kişilik bir grubun zirve girişini yaklaşık doksan dakika boyunca tamamen bloke etmesiydi. “İçeri kimse girmesin, dışarı kimse çıkmasın” sloganlarıyla gerçekleşen bu kuşatma, COP30 Başkanı André Corrêa do Lago’nun protestocularla uzun bir görüşme yapmasıyla son buldu. Görüşmede en çok dile getirilen talep ise netti: Gerçek temsil. Yerli liderler, zirvenin kendilerine atfedildiği söylenirken karar masalarında yer bulamamaktan yorulduklarını anlattı.
Belém sokakları aynı gün “Büyük Halk Yürüyüşü”yle de doldu. On binlerce kişi, Amazon’un yok oluşuna dikkat çeken pankartlar, sembolik cenaze temaları ve güçlü bir dayanışma duygusuyla yürüdü. Bu katılım, yerli halkların sadece bir “simgesel varlık” değil, iklim krizinin en ön cephesinde duran gerçek aktörler olduğunu bir kez daha hatırlattı.
COP30’un diplomatik açıklamaları bir yana, Belém’in sokakları farklı bir gerçeği gösteriyor: Amazon’un geleceği üzerine konuşulurken, bu toprakların asıl sahipleri artık dinleyici değil, söz hakkı talep eden bir hareket. Bu protestolar, müzakerelerin dışında değil, belki de tam merkezinde duruyor.