İklim krizi, dünyanın en çok tüketilen meyvesi olan muzun geleceğini tehdit ediyor. Yayımlanan yeni bir rapora göre, Latin Amerika ve Karayipler’deki muz üretim alanlarının yaklaşık %66’sı 2080 yılına kadar üretime uygun olmayabilir.
Rapor, Guatemala, Kosta Rika ve Kolombiya gibi muz üreticisi ülkelerde yükselen sıcaklıklar, aşırı hava olayları ve iklim kaynaklı zararlılar nedeniyle verimlerin düştüğünü ve kırsal toplulukların ciddi şekilde etkilendiğini ortaya koyuyor.
Muz, dünya genelinde en fazla tüketilen meyve olmasının yanı sıra, buğday, pirinç ve mısırdan sonra en önemli dördüncü gıda ürünü konumunda. Küresel olarak yetiştirilen muzların yaklaşık %80’i yerel tüketim için kullanılıyor ve 400 milyondan fazla insan günlük kalori ihtiyacının %15 ila %27’sini muzdaki besinlerden karşılıyor. Dünyadaki süpermarket raflarını dolduran muzların yaklaşık %80’i ise Latin Amerika ve Karayipler’den ihraç ediliyor. Ancak bu bölge, iklim krizinin neden olduğu aşırı hava olaylarına ve yavaş gelişen felaketlere karşı en savunmasız bölgeler arasında yer alıyor.
Guatemala’da muz yetiştiriciliği yapan 53 yaşındaki Aurelia Pop Xo, yaşananları şu sözlerle aktarıyor: “İklim değişikliği ürünlerimizi öldürüyor. Bu da gelirimiz olmadığı anlamına geliyor çünkü hiçbir şey satamıyoruz. Tarlam resmen ölüyor. Olan şey tam anlamıyla bir ölüm.”
Muz bitkileri –özellikle ihracatta en yaygın kullanılan Cavendish türü– oldukça hassas yapıya sahip. Gelişim gösterebilmeleri için 15 ila 35°C arasında bir sıcaklık aralığı ve kontrollü bir su dengesi gerekiyor. Fırtınalar gibi aşırı hava koşulları, bitkinin yapraklarını kaybetmesine ve dolayısıyla fotosentez kapasitesinin ciddi ölçüde azalmasına neden olabiliyor. Cavendish muzları, dayanıklılığı ve yüksek verimi nedeniyle uluslararası ihracat için tercih ediliyor. Ancak genetik çeşitliliğin azlığı, bu türü iklim değişikliğine karşı savunmasız hale getiriyor. İklim krizi, muz yetiştiriciliğini doğrudan etkileyen olumsuz koşullar yaratmakla kalmıyor; aynı zamanda mantar hastalıklarının yayılmasına da zemin hazırlıyor. Örneğin siyah yaprak mantarı, fotosentezi %80 oranında azaltabiliyor ve nemli koşullarda hızla yayılıyor. Yükselen sıcaklıklar ve değişen yağış rejimleri ise Cavendish türünü tehdit eden bir diğer hastalık olan Fusarium TR4 mantarının yayılmasını kolaylaştırıyor.