Başkent Atina’nın yaklaşık 110 kilometre kuzeybatısındaki Kastron Viotias çevresi, bir zamanlar tarımın merkeziyken, son 15 yılda büyük bir yenilenebilir enerji hamlesiyle adeta güneş enerji santralleriyle kaplanmış durumda.
Yunanistan’ın halihazırda 16 gigavat kurulu yenilenebilir enerji kapasitesi bulunuyor. Bunun yaklaşık 10 gigavatı güneş enerjisinden geliyor. Sadece geçen yıl 2,5 gigavatlık yeni güneş enerjisi kapasitesi devreye alındı. Avrupa genelindeki benzer eğilim doğrultusunda, güneş enerjisi kömürü geride bırakarak elektrik üretiminde başı çekmeye başladı. İklim düşünce kuruluşu Ember’a göre, yenilenebilir enerji kaynakları Avrupa Birliği elektrik üretiminin neredeyse yarısını oluşturuyor.
Yunanistan bu alanda daha da önde: SPEF (Yunan Güneş Enerjisi Üreticileri Derneği) verilerine göre, 2023 yılında ülkenin yıllık elektrik tüketiminin yüzde 55’i yenilenebilir enerjilerle karşılanırken, bunun yaklaşık yüzde 23’ü güneş enerjisinden sağlandı. Başbakan Kiryakos Miçotakis, 2023 yılında yaptığı açıklamada, ülkenin “yakında elektrik ihtiyacının yüzde 80’ini yenilenebilir kaynaklardan karşılayacağını” söylemişti. Ancak bu hedefe ulaşmak sanıldığı kadar kolay olmuyor.
SPEF Başkanı Stelios Loumakis, güneş enerjisi sektörünün artık “duvara tosladığını” belirterek, Yunanistan’ın küçük yüzölçümü, sınırlı altyapısı ve enerji depolama kapasitesindeki yetersizlikler gibi etkenlerin sektörü zorladığını ifade etti. Loumakis, son beş yılda çok fazla fotovoltaik projenin onaylandığını ve pazarın doygunluğa ulaştığını belirterek, güneşli günlerde “ciddi bir üretim fazlası” oluştuğuna dikkat çekti.
Aşırı yüklenmeyi ve olası bir elektrik kesintisini önlemek adına, ülkenin ulusal elektrik şebekesi operatörü, Mayıs ayında binlerce orta ölçekli üreticiye öğle saatlerinde sistemlerini kapatma talimatı verdi. Bağımsız sivil toplum kuruluşu Green Tank’te kıdemli politika analisti olan Nikos Mantzaris, “Önemli olan arz-talep dengesini iyi kurmak. Aksi takdirde şebeke çöker ve kesinti yaşanır,” dedi. Nisan ayında, nedeni tam belirlenemeyen büyük bir elektrik kesintisi İber Yarımadası’nı etkiledi. İspanyol hükümeti, şebeke çökmeden yarım saat önce iki büyük dalgalanma tespit edildiğini ancak yenilenebilir enerjilerin bu durumda bir etkisi olmadığını açıkladı. Mantzaris, “Basit bir kablo arızası bile buna neden olabilir,” diye konuştu.
Batarya Depolaması Kritik Hale Geldi
Yunanistan, oluşan elektrik fazlasını yönetmek amacıyla batarya depolama kapasitesi inşa ediyor. Ancak mevcut üretim kapasitesine yetişmek yıllar sürebilir. Yunan güneş paneli üretici ve montaj firmalarını temsil eden HELAPCO’nun politika danışmanı Stelios Psomas, “Önümüzdeki üç yıl kritik olacak,” dedi. Bu süreçte güneş enerjisi işletmecileri, üretimlerini sistemin kaldırabileceği kapasiteyle sınırlamak zorunda kalacak. Bu durum, gelirlerini doğrudan etkiliyor.
İtalya merkezli iklim değişikliği düşünce kuruluşu ECCO’dan kıdemli araştırmacı Francesca Andreolli, “Yüksek oranlı yenilenebilir enerji — özellikle güneş — yönetimi ciddi esneklik ve depolama çözümleri gerektiriyor,” dedi. Andreolli, batarya kapasitesinin artık elektrik sisteminin yapısal bir parçası haline geldiğini ve fazla üretimi absorbe ederek, ihtiyaç anında sisteme enerji sağlayabildiğini söyledi.