Yapılan bir araştırmaya göre kapatılan yüzey kömür ocakları, güneş panelleriyle donatılarak üretken enerji tesislerine dönüştürülebilir. Bu dönüşüm, neredeyse 300 gigavat (GW) yenilenebilir enerji kapasitesi kazandırabilir.
Global Energy Monitor (GEM) tarafından hazırlanan ilk kapsamlı analizde, dünya genelinde 2020’den sonra kapanmış 312 yüzey kömür ocağı ve bu on yılın sonunda kapanması beklenen 134 ocak tespit edildi. Toplamda 5.820 km²’lik bir alanı (Filistin’in büyüklüğünde) kapsayan bu araziler, rapora göre güneş enerjisi üretimi için büyük bir potansiyel taşıyor. Yüzey madenciliği, arazileri toprağı yok edilmiş ve kirliliğe açık hale gelmiş çorak arazilere dönüştürüyor. Ancak bu alanlara güneş panelleri yerleştirilip enerji santrallerine dönüştürülürse, Almanya gibi büyük ve yüksek enerji tüketen bir ülkeyi rahatlıkla besleyecek miktarda enerji üretilebilir.
GEM Enerji Dönüşümü Proje Yöneticisi Cheng Cheng Wu, konuyla ilgili olarak şunları söyledi:
“Kömürün bıraktığı miras topraklarda yazılıdır, ancak bu miras geleceğimizi tanımlamak zorunda değil. Kömürden güneşe geçiş süreci başladı ve Avustralya, ABD, Endonezya ve Hindistan gibi büyük kömür üreticilerinde bu potansiyel açığa çıkmaya hazır. Maden alanlarının güneş enerjisi yatırımlarına dönüştürülmesi, arazi restorasyonu, yerel istihdam yaratma ve temiz enerji üretimini tek bir stratejide birleştirmek için nadir bir fırsat sunuyor. Doğru kararlarla, sanayi çağını besleyen aynı topraklar, bugün acilen ihtiyaç duyduğumuz iklim çözümlerine güç sağlayabilir.”
Gömülü Güneş Enerjisi
Geçmişte “gömülü güneş enerjisi” olarak tanımlanan kömür yakma yöntemi, yüksek karbon emisyonları nedeniyle dünya genelinde yavaş yavaş terk ediliyor. Aynı zamanda güneş enerjisi teknolojileri daha erişilebilir ve uygun maliyetli hale geldi.
2024 yılında dünya genelinde 599 GW güneş enerjisi kapasitesi kuruldu ve şu anda 2.000 GW’dan fazla büyük ölçekli güneş projesi geliştirme aşamasında bulunuyor. Küresel fotovoltaik kurulu güç kapasitesi 2024 sonu itibarıyla 2 teravata (TW) yaklaştı. Ancak yeterli güneş paneli alanı sağlamak için arazi kullanımı konusundaki çatışmalar, tarım ve doğa koruma gruplarının itirazları nedeniyle artıyor. GEM’e göre, kullanımdan kalkmış maden arazileri bu tür çatışmalara kısmi bir çözüm olabilir. Raporda, yakın zamanda terk edilen madenlerin %96’sının elektrik şebekesine 10 kilometreden daha yakın olduğu, bu alanların enerji projeleri için hazır olduğu belirtiliyor. Ayrıca, bu dönüşüm eski kömür topluluklarındaki işsizlik sorununu hafifletebilir. Özellikle 1980’lerde İngiltere’de kömür endüstrisinin kapatılması sonrası yaşanan iş kayıpları düşünüldüğünde, bu tür projeler yerel ekonomiler için kritik önem taşıyor.
Kömürden Güneşe
GEM, kömürden güneşe dönüşüm projelerinin imalat, toptan ticaret, dağıtım ve profesyonel hizmetler alanlarında 259.700 kalıcı iş yaratabileceğini, ek olarak 317.500 geçici ve inşaat işi doğuracağını tahmin ediyor. Bu rakamlar, kömür sektörünün 2035’e kadar kaybedeceği iş gücünden fazla.
GEM’in yardımcı direktörü Ryan Driskell Tate ise, “Şirketlerin iflas ettiği, çalışanların işten çıkarıldığı ve ardında yıkım bıraktığı kömür topluluklarında neler yaşandığını gördük. Ancak kullanılmış kömür sahaları, temiz enerji geleceğini beslemek için büyük potansiyele sahip,” dedi. Tate, “Bu dönüşüm zaten gerçekleşiyor. Sadece insanların kömür yörelerinde yeni nesil güneş enerjisi tesislerini inşa etmeleri için doğru teşviklere ihtiyacımız var,” diye ekledi.