Norveç hükümeti, sanayi kaynaklı karbon salımlarını azaltmak amacıyla Avrupa’nın en kapsamlı karbon yakalama ve depolama (CCS) projelerinden birini resmen başlattı.
Devletin milyarlarca dolarlık sübvansiyonla desteklediği bu proje, ağır sanayideki emisyonları azaltma yönünde bugüne dek atılmış en somut adımlardan biri olarak değerlendiriliyor. Proje kapsamında Heidelberg Materials’ın Norveç’in Brevik kentindeki çimento fabrikasında ilk karbon yakalama işlemi tamamlandı. Yakalanan karbondioksit, Equinor, Shell ve TotalEnergies’in ortak girişimi olan Northern Lights tarafından sıvılaştırılarak Kuzey Denizi altındaki yer altı formasyonlarına taşınıp burada kalıcı olarak depolanacak.
Devlet, Projeye 2,2 Milyar Dolar Katkı Sağladı
Toplam maliyeti 3,4 milyar doları bulan projenin 2,2 milyar dolarlık kısmı Norveç devleti tarafından finanse edildi. Kalan kısmı ise özel sektör ve Avrupa Birliği fonları tarafından karşılanıyor. Projenin finansal omurgasını, iklim dostu yatırımlar için öncü olma hedefindeki Norveç’in güçlü kamu bütçesi oluşturuyor.
Norveç Enerji Bakanı Terje Aasland, projeyle ilgili açıklamasında, “Yeşil geçiş kolay değil ama mümkün. Bu proje, karbon yoğun sektörlerde emisyonları gerçekten düşürmenin mümkün olduğunu gösteriyor,” dedi.
Yılda 400 Bin Ton CO₂ Yakalanacak, Kapasite Artışı Yolda
Başlangıçta yılda yaklaşık 400 bin ton karbondioksit yakalanması hedefleniyor. Northern Lights konsorsiyumu, bu kapasiteyi 2026 yılına kadar 5 milyon tona çıkarmayı planlıyor. Şirketler, bu hedef doğrultusunda yaklaşık 700 milyon dolarlık yeni bir yatırım paketi üzerinde çalışıyor.
Equinor CCS Başkanı Grete Tveit, projenin yalnızca Norveç için değil, tüm Avrupa için bir model oluşturduğunu vurgularken, Heidelberg Materials CEO’su Dominik von Achten da, “Bu ölçek ve hızda bir CCS projesi, kamu desteği olmadan mümkün olmazdı,” dedi.
Avrupa’nın Geleceğine Yatırım
Northern Lights ve Norveçli yetkililer, karbonun yalnızca yerel sanayiden değil, zamanla Avrupa’daki diğer fabrikalardan da taşınarak Norveç kıyılarına getirilmesini öngörüyor. Bu amaçla deniz altı boru hatları ve taşımacılık altyapısı planları gündemde.
Uzmanlara göre bu tür projeler, karbon emisyonu yüksek ama alternatifsiz sektörlerde (çimento, çelik, atık yakma gibi) iklim hedeflerine ulaşmada kritik rol oynayabilir. Ancak projenin yüksek maliyeti ve kamu sübvansiyonuna olan bağımlılığı tartışma yaratıyor.
Dönüşüm İçin Zorunlu mu, Pahalı Bir Çözüm mü?
Karbon yakalama teknolojileri, iklim değişikliğiyle mücadelede “zorunlu ama pahalı” çözümler olarak görülüyor. Norveç’in attığı bu adım, diğer ülkeler için hem teknik hem politik bir örnek teşkil edecek. Karbon fiyatlandırması ve AB’nin Emisyon Ticareti Sistemi (ETS) gibi mekanizmalar da CCS yatırımlarının ekonomik sürdürülebilirliğini artırabilir.