130’dan fazla çevre ve tüketici örgütü, Avrupa Birliği’ne (AB) açık bir mektup yazarak bitki bazlı beslenmeyi teşvik edecek kapsamlı bir eylem planı oluşturmasını talep etti.
AB’de sürdürülebilir tarım politikalarına yön vermesi beklenen yeni tarım ve gıda vizyonunun önümüzdeki ay açıklanması planlanıyor. Çevre örgütleri, hayvan hakları savunucuları ve sağlık uzmanları, AB Tarım ve Gıda Komiseri Christophe Hansen’e hitaben kaleme aldıkları mektupta, bitki bazlı beslenmeye geçişin gıda sisteminde sürdürülebilirliği sağlamak için hayati önem taşıdığını belirtti. Mektupta, “Daha sağlıklı, sürdürülebilir, uygun maliyetli ve dengeli bir beslenme düzenine geçiş şart. Bitki bazlı gıdalar bu dönüşümün ayrılmaz bir parçası.” ifadelerine yer verildi. Aktivistler, bitki bazlı tarımın desteklenmesi için yeterli finansmanın ayrılması gerektiğini savunuyor.
AB’de Tarım Politikaları ve Sürdürülebilirlik Açmazı
Günümüzde AB’de tarıma yönelik teşvikler büyük oranda hayvancılığa yönlendiriliyor. Hayvansal üretim, AB’deki tarım arazilerinin %71’ini kaplarken, tarım emisyonlarının %84’ünden sorumlu. Buna rağmen et ve süt ürünleri, bölgedeki kalori ihtiyacının yalnızca %35’ini karşılıyor. Çevreciler, mevcut politikaların sağlıklı ve sürdürülebilir gıdaların herkes için erişilebilir olmasını garanti edemediğini ve bitki bazlı tarımı teşvik edecek yeni önlemler alınması gerektiğini belirtiyor.
İklim Krizi ve Gıda Güvenliği İçin Acil Adımlar
Avrupa’da iklim değişikliği nedeniyle toprak verimliliği azalırken, kuraklık ve sıcaklık dalgalanmaları gıda güvenliğini tehdit ediyor. Bitki bazlı tarıma geçişin, hem çevresel sürdürülebilirliği artıracağı hem de tarımsal üretimi daha dayanıklı hale getireceği belirtiliyor. Bazı ülkeler bu konuda öncülük etmeye başladı. Danimarka, bitki bazlı gıda üretimini destekleyen ulusal bir eylem planını hayata geçiren ilk ülke oldu. Aktivistler, AB’nin de benzer bir politika benimsemesi gerektiğini savunuyor.
BEUC Genel Müdürü Agustín Reyna, “Komisyonun Tarım ve Gıda Vizyonu cesur olmalı ve AB çapında bir Bitki Bazlı Gıda Eylem Planı’na zemin hazırlamalı. Bu, sürdürülebilir beslenme konusunda eksik kalan parçayı tamamlayacak.” dedi.
AB’nin Tarım Geleceği Şekilleniyor
Ancak AB Tarım ve Gıda Komiseri Christophe Hansen, bu taleplere temkinli yaklaşıyor. Stratejik Diyalog toplantılarında gündeme gelen önerilere “daha ayrıntılı tartışmaların gerekli olduğu” gerekçesiyle mesafeli durduğunu belirtti. Yine de, AB’nin 2018’de oluşturduğu protein stratejisinin güncellenerek bitkisel protein kaynaklarına daha fazla yer vermesi gerektiğini kabul etti.
Öte yandan, çok sayıda sağlık kuruluşu ve küresel gıda şirketi de AB’ye benzer taleplerle baskı yapıyor. Unilever, Danone ve Oatly gibi büyük markalar, sürdürülebilir tarımı teşvik eden bir tarım politikası geliştirilmesini istiyor.
Avrupa’da gıda sisteminin sürdürülebilir hale gelmesi için bitki bazlı beslenmeye geçiş kaçınılmaz görünüyor. Ancak bu dönüşümün gerçekleşmesi için AB’nin tarım politikalarında köklü değişiklikler yapması ve bitkisel üretimi teşvik eden bir yol haritası oluşturması gerekiyor.