İnsan kaynaklı iklim değişikliği, İzlanda ve Grönland’da Mayıs ayında yaşanan rekor sıcaklık dalgasını birkaç derece artırdı. Bilim insanları, eriyen Arktik buzullarının dünya genelindeki hava olaylarını nasıl etkileyebileceğine dair endişeliler…
Dünyadaki hava olaylarını inceleyen World Weather Attribution (WWA) tarafından yapılan analize göre, sıcak hava dalgası sırasında Grönland’daki buz tabakası olağan hızının çok üzerinde eridi. Ülkede en az iki yerleşim biriminde Mayıs ayı için sıcaklık rekoru kırıldı. İzlanda’nın bazı bölgelerinde sıcaklıklar mevsim normallerinin 10°C üzerine çıktı. 15 Mayıs’ta Egilsstadir Havalimanı’nda 26,6°C ölçülerek ülkede Mayıs ayı için şimdiye kadar kaydedilen en yüksek sıcaklık görüldü.
İklim Krizi Olmasa Bu Sıcaklık Dalgası Mümkün Değildi
Analize göre, bu kadar güçlü bir sıcak hava dalgasının bugünkü iklim koşullarında dahi yaşanma olasılığı sadece %1. Ancak insan etkisi olmasaydı, bu olayın “pratikte imkânsız” olacağı belirtiliyor. Raporun yazarlarından, Imperial College London’dan iklim bilimci Dr. Friederike Otto, aşırı sıcakların sanayi öncesi döneme göre 40 kat daha olası hale geldiğini vurguladı.
Eriyen Buzullar Dünya İklimini Tehdit Ediyor
Dr. Otto, bu aşırı hava olaylarının yalnızca kuzeyde değil, tüm dünyada etkili olduğunu belirtiyor. Grönland’daki buz tabakasının erimesi, okyanuslara büyük miktarda tatlı su karışmasına neden oluyor. Bilim insanlarına göre bu durum, sıcak suyun Meksika Körfezi’nden Avrupa ve Arktik bölgelere taşınmasını sağlayan Atlantik Meridyonal Devinim Dolaşımı’nı (AMOC) yavaşlatabilir. Bu da dünya genelindeki hava ve iklim sistemlerini bozabilir.
Colorado Boulder Üniversitesi’nden çevre bilimci Prof. Waleed Abdalati ise, Arktik’teki buz tabakasının, Kuzey Yarımküre’nin hava sistemleri üzerinde belirleyici bir rol oynadığını ifade etti. Grönland’daki buzullar, rüzgârın yönü, nem oranı ve yağışın kar mı yoksa yağmur olarak düşeceği gibi faktörleri etkileyebiliyor. Genellikle Grönland’daki en yoğun erime Haziran-Ağustos aylarında yaşanıyor. Ancak Mayıs ayında başlayan bu sıcak hava dalgası, bu yıl erime sezonunun daha uzun süreceğini gösteriyor.
Deniz Seviyesi Yükseliyor, Yerli Halk Tehlikede
Eriyen buzullar ve buz tabakaları, dünya genelinde kıyı şeritlerini tehdit eden deniz seviyesi yükselişine katkı sağlıyor. Bu durum, özellikle Pasifik’teki alçak ada ülkeleri için büyük bir tehdit oluşturuyor. Grönland’daki yerli halk ise giderek artan tehlikelerle karşı karşıya. Eskiden yıl boyu donmuş olan deniz buzunun çözülmesi, geleneksel avlanma alanlarına ulaşımı zorlaştırıyor; kızak köpekleri artık eski rotalarda ilerleyemiyor. Eriyen donmuş toprak (permafrost), binaları istikrarsız hale getiriyor ve heyelan ya da tsunami riskini artırıyor.
Kaynak: AP