Birleşmiş Milletler’in Amazon’da düzenleyeceği ilk iklim zirvesi yaklaşırken, Brezilya’nın başkenti Brasília’da binlerce Yerli, geleneksel topraklar üzerindeki haklarının tanınması ve genişletilmesi talebiyle yürüdü.
Yürüyüş, bu yıl 21’incisi düzenlenen “Özgür Toprak Yerli Kampı”nın en önemli etkinliği olarak öne çıktı. “Toprak Hakları = İklim Eylemi” gibi pankartlar taşıyan göstericiler, Kongre, Yüksek Mahkeme ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın yer aldığı Üç Kuvvetler Meydanı’na yürüdü.
Amazon bölgesindeki Amapá eyaletinden katılan Luene Karipuna, “Yerli toprakları en iyi korunmuş alanlardır ve iklim krizini yavaşlatmaya katkı sağlar. Ama aynı zamanda bu krizden ilk etkilenen yerler de bizim topraklarımız oluyor.” dedi. Karipuna, kendi topluluğunda temel gıda olan manyok ürünlerinin tamamen kaybedildiğini söyledi.
Brezilya topraklarının yüzde 13’ü tanınmış Yerli bölgelerden oluşuyor; bunların büyük kısmı Amazon’da yer alıyor. Ancak son iki yılda Amazon havzası, tarihinin en şiddetli kuraklığını yaşadı. Bu durum; yangınlarda artışa, nehir topluluklarının izole olmasına, mahsul kayıplarına ve nesli tehlike altındaki pembe yunuslar da dahil olmak üzere birçok canlının ölümüne yol açtı. Uzmanlar, bu uç hava olaylarını iklim değişikliğiyle ilişkilendiriyor.
Ekvadorlu Yerli lider Juan Carlos Jintiach, “Bu zirve sosyal hareketler için tarihsel bir fırsat. Tüm Yerli halkların hâlâ burada olduğunu göstereceği önemli bir an,” dedi. Jintiach aynı zamanda Latin Amerika, Afrika ve Asya’daki Yerli toplulukları temsil eden Küresel Topluluklar İttifakı’nın genel sekreteri olarak görev yapıyor.
Yerli liderler, Kasım ayında Brezilya’nın Belem kentinde düzenlenecek COP30 İklim Zirvesi’nde daha fazla söz sahibi olmayı talep ediyor. Geçen yıl, hareketin COP30 için eş başkan talebi reddedilmişti. Ancak konferans başkanı olan Brezilya İklim Sekreteri André Corrêa do Lago, Yerli Bilgeliği Liderlik Çemberi adlı bir yapının oluşturulacağını duyurarak, geleneksel bilgilerin küresel kolektif zekâya entegre edilmesini hedeflediklerini söyledi.
Brezilya Yerli Halkları Koordinasyonu’ndan Dinamam Tuxá, eş başkanlık talebinin reddedilmesinden dolayı hayal kırıklığı yaşadıklarını ifade etti. Tuxá, “COP, ülkelerin iklim krizini görüşmek için bir araya geldiği siyasi bir platform. Ancak ne yazık ki Yerli halklarla doğrudan bir müzakere yürütülmüyor; oysa bu toprakların asıl savunucuları biziz ve aktif olarak iklim değişikliğiyle mücadele ediyoruz.” dedi.
Uydu verileri, Hindistan’ın iki katı büyüklüğündeki Amazon bölgesinde yer alan Yerli topraklarının, ormansızlaşma oranlarının son derece düşük olduğunu gösteriyor. Dünyanın en büyük tropikal ormanı olan Amazon, hem büyük bir karbon yutağı hem de küresel iklimin düzenleyicisi olarak biliniyor; ayrıca gezegenin tatlı su kaynaklarının yüzde 20’sini barındırıyor.
Kaynak: AP