Dünya, mevcut karbon salımı seviyeleriyle devam ederse, 1.5°C’lik küresel ısınma eşiğini üç yıl gibi kısa bir sürede aşabilir.
Dünyanın önde gelen 60’tan fazla iklim bilimcisi tarafından yayımlanan en güncel değerlendirme raporuna göre, insan kaynaklı karbon salımlarının bugünkü hızında devam etmesi halinde, Paris Anlaşması ile belirlenen 1.5°C’lik ısınma hedefi tehlikeye girecek.
2015 yılında yaklaşık 200 ülke, sanayi devrimi öncesi seviyelere kıyasla küresel sıcaklık artışını 1.5°C ile sınırlamayı taahhüt etmişti. Ancak kömür, petrol ve doğalgaz tüketimi ile ormansızlaşma rekor seviyelere ulaşmış durumda. Leeds Üniversitesi’ne bağlı Priestley İklim Geleceği Merkezi Direktörü ve çalışmanın baş yazarı Prof. Piers Forster, “Her şey yanlış yönde ilerliyor. Dünya’da ve deniz seviyelerinde ısınma hızlanıyor. Bunlar uzun zamandır öngörülen değişimlerdi ve yüksek emisyonlara doğrudan bağlanabilir” dedi.
Karbon Bütçesi Eriyor
2020 yılı başında, bilim insanları küresel sıcaklık artışını 1.5°C ile sınırlı tutmak için insanlığın yalnızca 500 milyar ton daha karbon salabileceğini hesaplamıştı. Ancak yeni rapora göre bu “karbon bütçesi”, 2025 yılı itibarıyla yalnızca 130 milyar tona düşmüş durumda. Bu düşüş, yüksek salımların yanı sıra bilimsel tahminlerin daha da netleşmesiyle açıklandı.
Yıllık küresel CO₂ salımı yaklaşık 40 milyar ton seviyesinde kalırsa, 130 milyar tonluk bütçenin üç yıl içinde tükenmesi bekleniyor. Bu da Paris Anlaşması hedefinin aşılması anlamına geliyor. Araştırmacılar, bu bütçenin tükenmesinin ardından sıcaklık artışının birkaç yıl içinde 1.5°C’yi geçeceğini öngörüyor. 2024, sanayi öncesi döneme kıyasla yıllık ortalama sıcaklığın ilk kez 1.5°C’yi aştığı yıl oldu. Ancak bu tek bir yılın verisi Paris Anlaşması’nın ihlali sayılmıyor. Yine de araştırmacılar, 2024’teki rekor sıcaklıkların temel nedeninin insan kaynaklı ısınma olduğunu belirtiyor.
Deniz Seviyeleri Hızla Yükseliyor
Araştırma, aynı zamanda dünyanın enerji dengesindeki bozulmaya da dikkat çekiyor. 1970’ler ve 1980’lere kıyasla, yerküreye hapsolan ısı miktarı son on yılda iki kattan fazla arttı. Bunun yaklaşık %90’ı okyanuslarda depolanıyor. Bu durum, deniz yaşamını tehdit etmenin yanı sıra okyanusların genleşmesine ve buzulların erimesiyle deniz seviyelerinin yükselmesine yol açıyor. Deniz seviyesindeki yükselme hızı, 1990’lardan bu yana iki katına çıktı. Bu da kıyı bölgelerinde yaşayan milyonlarca insan için ciddi bir sel riski anlamına geliyor.
“Her Sıcaklık Artışı Önemli”
Imperial College London’dan iklim bilimci Prof. Joeri Rogelj, aşırı ısınma durumlarında karbon giderme teknolojilerinin ısınmayı geri döndürmede yetersiz kalabileceği uyarısında bulundu: “1.5°C eşiğini aşmak söz konusu olduğunda, karbonun sonradan atmosferden çekilerek ısınmanın tamamen tersine çevrilmesi pek olası değil.”
Bilim insanları, ısınmanın her bir ondalık derecesinin bile büyük farklar yaratabileceği konusunda hemfikir. Mevcut emisyon seviyeleriyle devam edilmesi halinde, dünya 2030 civarında 1.5°C’lik kritik eşiği kalıcı olarak aşma yolunda ilerliyor.
Kaynak: BBC