Çin’in uzun süredir karbon yoğunluğu nedeniyle eleştirilen Kuşak ve Yol Girişimi (BRI), 2022-2023 döneminde ilk kez ağırlıklı olarak güneş ve rüzgâr enerjisi projeleriyle öne çıktı.
Boston Üniversitesi Küresel Kalkınma Politikası Merkezi tarafından yayımlanan yeni bir analize göre, Çin’in yurt dışı enerji yatırımlarında yenilenebilir kaynaklar, fosil yakıtların önüne geçti. 2000’li yılların başından bu yana yurt dışında enerji projelerine destek veren Çin, ilk kez 2022-2023 döneminde yatırımlarının %68’ini güneş ve rüzgâr enerjisine yönlendirdi. Bu oran, 2000-2021 yılları arasında sadece %13’tü. Ancak, önceki yıllarda finanse edilen kömür santrallerinin halen devreye girmeye devam ettiği belirtiliyor. Çin’in bu yönelimi, yalnızca enerji piyasalarında değil, küresel iklim politikalarından jeopolitik dengelere kadar birçok alanda etkisini hissettiriyor. Ülke, yenilenebilir enerji teknolojileri ile bu teknolojileri destekleyen kritik maden ve metal tedarik zincirlerinde de küresel liderliğini pekiştiriyor.
Analize göre Çin’in rüzgâr ve güneş yatırımları en çok Asya ve Amerika kıtasında yoğunlaşırken, Afrika ülkeleri bu yatırımlardan yalnızca %4 oranında pay alabildi. Boston Üniversitesi veri bilimcisi Diego Morro, bu durumun bölgesel dağılım açısından dikkat çekici olduğunu vurguladı.
Kömür Yatırımları Halen Devrede
Çin, 2021 yılında yeni kömür santrali projelerine yurt dışında finansman sağlamayacağını taahhüt etmişti. Ancak bu tarihten önce planlanan santrallerin inşası devam ediyor. Analize göre bu santraller devreye girdikçe, önümüzdeki onlarca yıl boyunca Avusturya’nın yıllık karbon salımına eşdeğer sera gazı yaymaya devam edecek.
Çin’in genel doğrudan yabancı yatırımlarında 2016’daki zirveden bu yana düşüş yaşansa da, yön değişimi önemli bir sinyal veriyor. Araştırmacılar, 2022-2023 arasında finanse edilen rüzgâr ve güneş enerjisi kapasitesinin sadece 3 gigawatt olduğunu belirtiyor. Bu rakam, 2013-2019 yılları arasında yıllık ortalama 16 gigawatt olan kapasitenin oldukça gerisinde kalıyor.
Çin yurt dışında yenilenebilir enerjiye yönelmiş olsa da, ülke içinde kömür yatırımları hız kesmiyor. 2023 yılında Çin, toplamda 94 gigawatt’lık yeni kömür santrali inşaatına başladı. Bu rakam, dünyanın geri kalanında aynı dönemde başlayan 7.4 gigawatt’lık projelerin neredeyse 13 katı.
Çevresel Eleştiriler Devam Ediyor
Kuşak ve Yol Girişimi, bugüne kadar 150’den fazla ülkede limanlardan otoyollara, madenlerden demiryollarına uzanan birçok projeyle Çin’in küresel nüfuzunu artırdı. Ancak bu projeler, çevresel ve insan hakları ihlalleri nedeniyle sık sık eleştiri konusu oldu.
Çevreciler, Çin’in gelişmekte olan ülkelerde onlarca kömür santrali finanse etmesini de “karbon yoğun geleceğe hapsedici” bir adım olarak nitelendiriyor. Boston Üniversitesi analizine göre, Çin’in yurt dışındaki santralleri 2023 yılında Malezya’nın yıllık karbon emisyonuna eşdeğer kirlilik üretti.
Pekin yönetimi ise bu yatırımların enerjiye erişim ve ekonomik büyüme sağladığını, küresel ısınmaya katkısı sınırlı olan yoksul halklar için önemli bir destek sunduğunu savunuyor.
Kaynak: CNN