Türkiye’nin elektrik krizi yaşamaması için “kaynak çeşitlendirmesi + altyapı esnekliği + talep yönetimi” üçlüsünü bir arada uygulaması gerekiyor. Kısa vadede doğalgaz ve kömürle idare, orta vadede yenilenebilir enerji ve depolama, uzun vadede ise nükleer ve yeşil hidrojene odaklanılmalıdır. Bunların hepsini kapsayan entegre bir strateji geliştirmek şarttır.
Türkiye’nin elektrik krizlerini önlemek ve enerji güvenliğini sağlamak için atabileceği adımlar, mevcut sorunlar ve çözüm yolları incelendiğinde çıkan sonuçlar aslında çok da zor olmasa gerek.
Yenilenebilir enerji kapasitesini ve verimliliğini artırmak, güneş ve rüzgâr yatırımlarını hızlandırmak gerek. Şebeke bağlantı sorunlarını çözerek sürdürülebilir büyüme sağlanmalı. Maddelersek;
*Çatı tipi güneş panelleri teşvik edilmeli (hane halkı ve sanayi için)
*Enerji depolama sistemleri, (bataryalar, hidrojen, pompaj hidroelektrik) rüzgâr/güneşin kesintili doğasını dengelemek için büyük ölçekli depolama projeleri hayata geçirilmeli. (Örneğin, pompajlı hidroelektrik santraller. Türkiye’de potansiyel yüksek, ancak yatırım az.)
*Enerji verimliliği ve talep yönetimi, sanayide enerji tasarrufu
Yüksek verimli motorlar, LED aydınlatma, ısı yalıtımı zorunlu hale getirilmeli
*ESCO (Enerji Hizmet Şirketleri) modeli yaygınlaştırılmalı
*Akıllı şebekeler ve talep tarafı yönetimi
*Dinamik tarifeler (gece/gündüz fiyat farkı) ile talebi dengeli dağıtmak
*Akıllı sayaçlar ile gerçek zamanlı tüketim izleme
*Doğalgaz bağımlılığını azaltmak
Yerli Kömürü Verimli Kullanmak Afşin-Elbistan gibi linyit sahalarında ileri teknoloji santraller (superkritik, düşük emisyonlu) kurulmalı.
*Nükleer enerjiyi çeşitlendirmek
Akkuyu NGS’ye ek olarak Sinop ve İğneada projeleri hızlandırılmalı.
Küçük modüler reaktörler (SMR) araştırılmalı.
*Şebeke Altyapısını Güçlendirmek, Enterkonektör Kapasitesini Artırmak
Avrupa şebekesi (ENTSO-E) ile senkronizasyon tamamlanmalı.
Gürcistan, Irak gibi komşu ülkelerle bağlantılar güçlendirilmeli.
*Kuraklık ve iklim değişikliğine hazırlık
Hidroelektrik Planlamasını Revize Etmek. Baraj doluluk oranlarına göre alternatif kaynaklar devreye alınmalı.
Atık suyun geri kazanımı ile hidroelektrik verimliliği artırılmalı.
*Termik santrallerde soğutma teknolojisi
Deniz suyu yerine kuru soğutma sistemleri tercih edilmeli.
*Yasal ve finansal düzenlemeler
Yatırımcı için öngörülebilirlik
Yenilenebilir enerji alım garantileri (YEKDEM) uzatılmalı.
Yeşil tahvil ve uluslararası fonlara erişim kolaylaştırılmalı.
*Enerji piyasasında şeffaflık
EPİAŞ verileri gerçek zamanlı paylaşılmalı.
Spekülatif fiyat hareketleri engellenmeli.