İki büyük şirket, Microsoft ve HSBC, yakın zamanda iklim hedeflerinin sanıldığından daha zorlu olduğunu kabul ettiler. Ancak bu gerçekle karşılaştıklarında verdikleri tepkiler oldukça farklı oldu…
Küresel iklim krizi derinleştikçe, şirketlerin karbonsuzlaşma süreci hiç olmadığı kadar karmaşık hale geldi. Bu süreç; teknolojik engeller, belirsiz düzenlemeler ve değişken siyasi ortamlarla dolu. Üstelik büyük ölçüde gönüllü iklim eylemlerine dayanıyor — ki bu da ekonomik gerçekler ve piyasa koşulları göz önüne alındığında her geçen gün daha da zorlaşıyor. Bu zorluklar da sonuçsuz kalmıyor. Daha önce karbonsuzlaşma taahhüdü vermiş şirketlerde bile iklim hedeflerinde değişiklikler görülüyor. Microsoft ve HSBC örneklerinde olduğu gibi bazı büyük oyuncular, hedeflerine ulaşmanın düşündüklerinden daha zor olduğunu açıkça dile getirdi.
Bu iki şirket farklı yollar izlese de, her iki örnek de gönüllü iklim eylemlerine yönelik baskıları gözler önüne seriyor ve kurumsal iklim eylemini teşvik etmek için mükemmellikten ziyade ilerlemeye odaklanmamız gerektiğini vurguluyor.
Zıt Yaklaşımlar
Microsoft, Şubat ayında yaptığı açıklamada 2030 yılına kadar karbon negatif olma hedefinin beklenenden daha zor olduğunu kabul ederek iklim yatırımlarını yeniden şekillendireceğini duyurdu. Teknoloji devi, 2023 yılında emisyonlarında keskin bir artış olduğunu ve artık yenilenebilir enerji sertifikaları (REC) satın almayacağını açıkladı. Microsoft’un Sürdürülebilirlik Direktörü Melanie Nakagawa, 13 Şubat tarihli blog yazısında şöyle dedi: “2020 yılında liderlerimiz sürdürülebilirlik hedeflerimizi ‘aya iniş’ benzetmesiyle tanımlamıştı. Neredeyse beş yıl sonra, ayın bizden daha da uzaklaştığını kabul etmek zorunda kaldık.” Şirket, doğrudan emisyon azaltımı ve kaliteli karbon giderimi gibi yöntemlerle karbon azaltımına ve temiz enerjiye daha net odaklanacağını belirtti. Uzun vadeli iklim hedeflerine ise “kararlılıkla” bağlı kalmaya devam ediyor. 2024 emisyon verileri önümüzdeki haftalarda açıklanacak.
Microsoft, duruşunu gözden geçirse de yoluna devam ediyor. İklim stratejisindeki bu son değişiklik sadece yatırımları yeniden şekillendirmek değil; aynı zamanda günümüz gerçeklerini dürüstçe kabul etmek anlamına geliyor. Bu uyum sağlayan yaklaşım önemli bir gerçeğin altını çiziyor: Hedefler değişse bile, sürekli ve esnek taahhütler, geçmişe takılı kalmaktan çok daha etkili olabilir. Ancak, bu uyarlanabilir yaklaşımın kurumsal alanda yaygınlaşıp yaygınlaşmayacağı henüz belli değil.
HSBC’de Erteleme
Microsoft’un açıklamasından sadece birkaç gün sonra HSBC, karbon kredilerine ilişkin Science Based Targets Initiative (SBTi) tarafından sunulan rehberdeki belirsizlikleri ve Kapsam 3 emisyonlarını azaltmanın zorluklarını gerekçe göstererek, operasyonlarına ilişkin iklim hedeflerini erteledi. Dünyanın yedinci büyük bankası olan HSBC, artık doğrudan operasyonel emisyonlarında net sıfıra 2030 değil, 2050 yılına kadar ulaşmayı hedefliyor. Ancak bu karar sadece HSBC’nin operasyonel emisyonlarını kapsıyor — bankanın asıl emisyon yükünü oluşturan finansal portföyüne dair hedeflerde bir değişiklik yok. HSBC’nin bu kararı, günümüz şirketlerinin karşılaştığı ciddi zorlukları gözler önüne seriyor. Karbonsuzlaşmanın karmaşık yapısı ve karbon kredilerinin kullanımına dair net olmayan kurallar, HSBC’yi temkinli davranmaya itmiş olabilir. Bu, olumsuz bir gelişme gibi görünse de, anlaşılabilir bir tepki.
HSBC’nin bu hamlesini isteksizlik olarak değil, iddialı iklim hedeflerini pratik ve uygulanabilir planlara dönüştürmenin zorluğunu yansıtan bir hareket olarak görmek gerekiyor. Karbon kredilerinin kısa vadeli bir geçiş çözümü olarak güvenilirliği, standart belirleyicilerin net olmayan yönlendirmeleri, Kapsam 3 emisyonlarını ölçme ve azaltma zorlukları ve küresel tedarik zincirlerinde emisyonları düşürmenin operasyonel karmaşıklığı gibi faktörler büyük engeller oluşturuyor. Bu bağlamda, HSBC’nin yaklaşımı mevcut piyasa koşullarına verilen öngörülebilir bir tepki olarak değerlendirilebilir.
Mükemmeliyet Yerine Eylemi Teşvik Etmek
Microsoft ve HSBC, iklim planlarının bazı yönlerinden geri adım atsa da, yaklaşımları birbirinden farklıydı. Microsoft, karşılaştığı zorlukları açık bir şekilde ifade etti ve somut adımlara odaklanmaya devam etti. HSBC ise rehberlerin değişkenliği ve piyasa belirsizlikleri nedeniyle doğrudan operasyonlarına dair hedefleri erteledi, ancak finansman kaynaklı emisyonlara ilişkin hedeflerine bağlı kaldı.
Peki, şirketler Microsoft’un yaptığı gibi zorlukları kabul ederken aynı zamanda iddiasını da sürdürmeye devam mı edecek, yoksa HSBC gibi daha temkinli ve aşamalı bir yaklaşımı mı benimseyecek?
Bu iki örnek önemli bir gerçeği ortaya koyuyor: Kusursuzluk beklentisiyle eylem öncesi mükemmel standartlar dayatmak — ve şirketleri iddialı açıklamaları için eleştirmek — bazen daha büyük zararlara yol açabiliyor. Kredi kullanımı ya da geçici hedeflerle ilk adımları atan şirketler sert şekilde eleştirildiğinde, diğerleri itibari kaygılarla harekete geçmekten kaçınıyor. Artık şirketlerin ideal standartlara ulaşamadıkları için cezalandırılmasından ziyade, bizi sürdürülebilir geleceğe yaklaştıran somut ve sorumlu adımların öne çıkarılması gerekiyor.
Standart Belirleyicilere Çağrı
SBTi, Sera Gazı Protokolü ve Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) gibi standart belirleyici kurumlar, bu söylemi değiştirme konusunda kilit rol oynuyor. İklim ilerlemesini yavaşlatabilecek katı kıstaslar getirmek yerine, artan iyileşmeleri tanıyan ve ödüllendiren esnek, kademeli standartlar geliştirebilirler. Uygun bir dil, itibari teşvikler ve iş birlikçi yaklaşımlar sayesinde şirketlerin bugünden kararlı adımlar atmaları desteklenebilir. Microsoft ve HSBC’nin seçtiği yollar bize önemli bir şeyi hatırlatıyor: Kurumsal iklim eylemi tek tip bir çözüm değildir. Bazı şirketler iddialı hedeflere doğru kararlılıkla ilerlerken, bazıları ise iç ve dış engelleri göz önünde bulundurarak daha temkinli bir yol izleyebilir. Kusursuzluğu eleştirmek yerine, şirketleri çevresel eylemlere geçmeleri için cesaretlendirmemiz gerekiyor — bu eylemler mükemmel olmasa bile.