Meta, Georgia Tech ve Cusp AI, karbon yakalama teknolojilerinde çığır açabilecek açık kaynaklı bir veri seti yayımladı. Bilim dünyasına göreyse bu fikir, umut verici ama şimdilik fazlasıyla iddialı…
İklim krizine karşı mücadelede en tartışmalı başlıklardan biri olan doğrudan hava yakalama (DAC) teknolojisi, şimdi yapay zekânın desteğiyle yeni bir ivme kazanıyor. Meta, Georgia Tech ve Cusp AI iş birliğiyle hazırlanan Open DAC 2025 adlı veri seti, karbon yakalama alanında bugüne kadar yayımlanan en kapsamlı açık kaynaklardan biri olarak duyuruldu.
100 milyondan fazla veri noktasını barındıran bu set, araştırmacıların ve girişimlerin farklı sorbent malzemeleri sanal ortamda test edebilmesine olanak tanıyor. Böylece pahalı ve zaman alan laboratuvar deneylerine gerek kalmadan, daha verimli ve uygun maliyetli çözümlere ulaşılması hedefleniyor.
Keşif Hızlanabilir
Meta’nın yapay zekâ ekibi, bu veri setinin yeni malzemelerin keşfini hızlandırabileceğini savunuyor. Özellikle graf sinir ağları gibi gelişmiş algoritmaların, karbonu yakalayıp depolayabilecek malzemelerin davranışlarını doğru tahmin etmesi umut ediliyor. Ancak işin eleştirel bir boyutu da var. Bazı bilim insanları, yayımlanan ilk sonuçların beklendiği kadar güvenilir olmadığını belirtiyor. Financial Times’ın aktardığına göre, Meta’nın öne çıkardığı malzemelerin bir kısmı ya gerçekte mevcut değil ya da karbonu bağlama konusunda iddia edildiği kadar etkili değil. Akademisyenler bu girişimi “cesur ama henüz fazla ham” olarak değerlendiriyor.
Tüm tartışmalara rağmen, bu açık veri seti karbon yakalama araştırmalarında demokratikleşmenin önünü açıyor. Sadece büyük şirketler değil, üniversiteler ve start-up’lar da bu kaynakla çalışabilecek. Eğer iddialar gerçeğe dönüşürse, Uluslararası Enerji Ajansı’nın hedeflediği gibi DAC maliyetlerinin ton başına 100 doların altına düşmesi mümkün olabilir.