Aralarında Amazon, Mastercard ve Morgan Stanley’nin de bulunduğu yaklaşık 20 şirketten oluşan sektörler arası bir koalisyon, gelişmekte olan ülkelerdeki kömür santrallerini devreden çıkarmayı hedefleyen yeni bir karbon kredi modeli geliştiriyor.
Kinetic Coalition (Kinetik Koalisyon) adı verilen ve bu girişimi yürüten organizasyon, şirketlerin talebini bir araya getirerek “ön alım taahhüdü” şeklinde bir piyasa mekanizması kurmayı hedefliyor. Koalisyonun arkasındaki kuruluşlar arasında Amazon, Mastercard, Morgan Stanley ve Tiffany & Co. gibi büyük isimler yer alıyor.
Hedef: Küresel Emisyonların En Zorlu Kaynağı
Rockefeller Vakfı’nın verilerine göre, dünya genelindeki karbon emisyonlarının yaklaşık üçte biri kömürlü termik santrallerden kaynaklanıyor ve bu emisyonların yaklaşık %80’i gelişmekte olan ülkelerde üretiliyor. Üstelik bu santrallerin birçoğu henüz yeni kuruldu. Bu nedenle erken emeklilik için hem santral sahiplerinin hem de yatırımcıların tazmin edilmesi, aynı zamanda tesislerin yenilenebilir enerji ile ikame edilmesi gerekiyor.
Koalisyonun amacı, zengin ülkelerdeki şirketlerden sağlanan finansmanı bu dönüşüm için kullanmak ve karşılığında karbon kredisi üretmek. Bu krediler, şirketlerin iklim taahhütlerine ulaşmasına da katkı sağlayacak.
Pilot Projeler Başlıyor
Koalisyonu koordine eden sivil toplum kuruluşu Center for Climate and Energy Solutions’un Başkanı Nathaniel Keohane, “Bu, hem iklim finansmanını en ihtiyaç duyulan alana yönlendirmenin hem de şirketlerin taahhütlerini yerine getirmesine yardımcı olmanın güçlü bir yolu.” dedi. Koalisyon, şu anda üç pilot projeyi değerlendiriyor. Filipinler’de, elektrik üretiminin yaklaşık %80’i kömürden sağlanıyor. Burada bir kömür santralinin erken devreden çıkarılması ve yerine temiz enerji ile enerji depolama sistemlerinin kurulması planlanıyor. Şili ve Dominik Cumhuriyeti’ndeki projeler ise enerji altyapısının modernleştirilmesi ve yenilenebilir kaynakların entegrasyonu üzerine odaklanıyor.
Şirketler İçin Çifte Fırsat: Ofset ve İnset
Projelerden elde edilecek karbon kredileri farklı şekillerde kullanılabilecek. Koalisyona katılan Schneider Electric’in iştiraki EcoAct’ın yöneticisi Mathilde Mignot, kredilerin şirket emisyonlarını dengelemek için kullanılabileceğini ya da danışmanlık hizmetleri kapsamında müşterilere sunulabileceğini söyledi. Ayrıca, bu krediler “inset” (tedarik zincirinde yer alan dolaylı emisyonların azaltılması) amacıyla da kullanılabilecek. Örneğin, Filipinler’deki tedarikçilerden ürün alan bir şirket, bu faaliyetlerden kaynaklı Scope 3 (dolaylı) emisyonları bu karbon kredileriyle dengeleyebilecek. Koalisyon, bu yaklaşımı Advanced and Indirect Mitigation Platform gibi bu alanda standartlar geliştiren kuruluşlarla uyumlu hale getirmeye çalışıyor.
Yeni Bir Karbon Kredisi Türü Olacak
Bu yeni tür karbon kredilerinin doğruluğunu ve güvenilirliğini değerlendirmek için çok az örnek bulunsa da, Keohane koalisyonun gönüllü karbon piyasaları için standartlar geliştiren kuruluşlar (Integrity Council for the Voluntary Carbon Market, Verra, Gold Standard vb.) ile uyum içinde çalışacağını belirtti. Özellikle kömür santrallerinin erken emekliliği için Verra’nın Mayıs ayında yayımladığı metodoloji kullanılabilir.
Bu projelerin maliyeti oldukça yüksek olacak. Keohane, henüz net bir proje finansmanı açıklamasının erken olduğunu söylese de, bu tür müdahalelerin yüz milyonlarca doları bulabileceğini kaydetti. 2024 yılında karbon kredisi piyasasının toplam hacmi yaklaşık 1,4 milyar dolar olarak tahmin ediliyor.