ABD ve Kanada’nın önde gelen bankaları, birer birer Net Sıfır Bankacılık İttifakı’ndan (NZBA) çekildiklerini duyurdular. Peki, şimdi ne olacak?
ABD ve Kanada’nın önde gelen bankaları, finans sektörünün net sıfır hedeflerini küresel iklim politikalarıyla uyumlu hale getirmeyi amaçlayan Net Sıfır Bankacılık İttifakı’ndan (NZBA) çekildi. ABD’de Bank of America, Citigroup, Goldman Sachs, JPMorgan Chase, Morgan Stanley ve Wells Fargo, 2024’ün sonunda ve 2025’in başlarında ittifaktan ayrıldıklarını duyurdu. Ocak ayı sonunda Kanada’dan TD Bank, Bank of Montreal, National Bank of Canada, Canadian Imperial Bank of Commerce ve Scotiabank da aynı kararı aldı.
Neden?
NZBA, bankaların kredi, yatırım ve finansal faaliyetlerini 2050’ye kadar net sıfır karbon emisyonu hedefiyle uyumlu hale getirme taahhüdüyle 2021’de kuruldu. BM Çevre Programı Finans Girişimi tarafından desteklenen ittifak, 43 kurucu üye ile başlamıştı. Ancak, özellikle ABD’de siyasi atmosferin değişmesi bankalar üzerindeki baskıyı artırdı. ABD’de Cumhuriyetçi eyalet başsavcıları, bankaların bu ittifakta yer almasının rekabet yasalarına aykırı olabileceğini öne sürerek yasal tehditlerde bulundu. Bunun yanı sıra, eski ABD Başkanı Donald Trump’ın Paris İklim Anlaşması’ndan çıkışı ve küresel iklim politikalarına yönelik eleştirileri, finans sektöründe benzer bir yönelime yol açtı.
İklim finansmanı uzmanı Paddy McCully’ye göre, Trump’ın yeniden seçilme ihtimali ve siyasi baskıların artması, bankaların bu kararı almasında etkili oldu. McCully, ABD ve Kanada’daki büyük bankaların zaten somut bir iklim eylemi planı oluşturmakta isteksiz olduklarını ve bu ayrılığın sürpriz olmadığını belirtiyor.
Avrupa Bankaları İttifakta Kalacak mı?
ABD ve Kanada’daki bankaların ayrılmasına rağmen Avrupa bankaları NZBA’ya bağlı kalmaya devam edeceklerini açıkladı. Societe Generale CEO’su Slawomir Krupa, ittifaktan ayrılmayı düşünmediklerini belirtirken, Credit Agricole CEO’su Philippe Brassac, “İklim aciliyeti hiç bu kadar güçlü olmamıştı” diyerek taahhütlerini sürdüreceklerini vurguladı. Krupa, ABD bankalarının ayrılığının, Avrupa bankalarına daha kapsamlı bir diyalog başlatma fırsatı sunduğunu ve doğrudan ve dolaylı emisyonların daha iyi analiz edilebileceğini belirtti. Avrupa’daki bazı bankalar, ittifaktaki zayıf taahhütler nedeniyle iklim politikalarını NZBA dışında da güçlendirmeye yöneliyor.
Bu Ayrılık Küresel İklim Hedeflerini Nasıl Etkileyecek?
Ayrılan bankaların büyük çoğunluğunun zaten yetersiz iklim politikalarına sahip olduğu belirtiliyor. Örneğin, JPMorgan Chase’in 2023 yılında fosil yakıt endüstrisine yaklaşık 41 milyar dolar finansman sağladığı raporlanmıştı. McCully’ye göre, Kanada bankaları da NZBA kapsamında en düşük taahhütleri verenler arasında yer alıyordu.
Öte yandan, Avrupa’daki bazı bankalar fosil yakıt finansmanlarını ciddi şekilde azaltıyor. Örneğin, Societe Generale, BNP Paribas ve Credit Agricole, 2020-2023 yılları arasında fosil yakıt finansmanlarını yarı yarıya düşürdü. Hollanda merkezli etik banka Triodos ise, ABD bankalarının ayrılmasını ittifakı daha iddialı hale getirmek için bir fırsat olarak görüyor. Bankanın yöneticilerinden Jacco Minnaar, bu ayrılığın daha güçlü bir “gönüllü koalisyon” oluşturmak için kullanılabileceğini belirtiyor.
NZBA’nın geleceği belirsizliğini korurken, Avrupa bankalarının ittifakta kalıp kalmayacağı ve daha iddialı iklim taahhütleri verip vermeyeceği önümüzdeki dönemde netleşecek.
Kaynak: EuroNews