COP30, iklim politikalarında ivme bekleyen ülkeler için büyük bir boşluk bıraktı. Final metninde ne fosil yakıtlardan çıkışa dair bir ifade yer aldı ne de ormansızlaşmayı durdurmaya yönelik bağlayıcı bir karar çıktı…
COP30, Brezilya’nın Belém kentinde sona erdi ama sonuçlar beklenen etkiyi yaratmadı. Zirvenin kapanış metni, aylardır tartışılan iki kritik başlıkta tamamen sessiz kaldı. Fosil yakıtlardan çıkış konusunda tek bir cümle bile bulunmazken, ormansızlaşmayı durdurma hedefi de yalnızca genel bir niyet ifadesiyle sınırlı bırakıldı.
Kapanış konuşmasında Simon Stiell, birçok ülkenin daha güçlü adımlar görmek istediğini kabul ederken, yine de sürecin bazı alanlarda ilerleme kaydettiğini söyledi. Ancak zirvenin genel atmosferi, fosil yakıt üreticisi ülkeler ile dönüşüm isteyen ülkeler arasındaki sert ayrışmanın gölgesinde kaldı. Zirve boyunca 80’den fazla ülke, fosil yakıtlardan kademeli çıkışa dair somut bir yol haritasının metne girmesi için çabaladı. Fakat Suudi Arabistan, Rusya ve Hindistan gibi üretici ülkelerden gelen direnç, bu talebin tamamen engellenmesine yol açtı. Böylece zirve, fosil yakıtları hiç anmayan COP’lar arasına katıldı.
Tablo Belirsiz
Ormansızlaşma başlığında da benzer bir tablo oluştu. 90’dan fazla ülke bağlayıcı bir karar için bastırsa da sonuç metninde yalnızca çabaların artırılması gerektiğini ifade eden yumuşak bir söylem yer aldı. Amazon’un ev sahibi Brezilya’dan daha güçlü bir pozisyon bekleniyordu, ancak uzlaşma sağlanamadı. Boşluğu doldurmak için Brezilya başkanlığında gönüllü “bilim temelli yol haritaları” hazırlanması kabul edildi. Yine de bunların BM sistemi dışında ve tamamen isteğe bağlı olması, bağlayıcı bir sonuç doğurmayacağı anlamına geliyor.
Finansman ve ticaret başlıklarında bazı ilerlemeler bulunsa da bunlar da zorunlu mekanizmalar taşımıyor. Gelişmekte olan ülkeler için yıllık 1,3 trilyon dolarlık mobilizasyon hedefi ve adaptasyon finansmanının artırılması dikkat çeken noktalar arasında. Ancak tüm bu girişimler, fosil yakıtlar ve ormansızlaşma konusunda atılmayan adımların gölgesinde kaldı.