Çin, devasa güneş kuleleriyle sadece görsel bir etki yaratmıyor; fosil yakıt bağımlılığını azaltıp sürdürülebilir enerjiye yönelerek dünyaya güçlü bir mesaj veriyor. “Sauron’un Gözü”ne benzetilen bu kuleler, yeşil dönüşümün sembolü haline geliyor.
Çin, kuşkusuz ki dünyanın en büyük enerji tüketicisi. Dünyayı kirletiyor, kirlettiğinin de bilincinde. Dolayısıyla oldukça iddialı sürdürülebilirlik projelerine imza atıyor. Ülkenin batısındaki çöllerde yükselen yoğunlaştırılmış güneş enerjisi (CSP) kuleleri, bu dönüşümün en dikkat çekici sembollerinden biri. Binlerce aynanın güneş ışığını tek bir noktaya odaklamasıyla kulenin tepesinde ortaya çıkan parlak ışık, uzaktan bakıldığında Tolkien’in efsanevi “Sauron’un Gözü” sahnesini andırıyor. Ancak bu kez söz konusu olan korku değil; temiz ve yenilikçi bir enerji vizyonu.
Nedir Bu CSP Dedikleri?
CSP teknolojisi, klasik güneş panellerinden farklı olarak ışığı yoğunlaştırıp yüksek ısıya dönüştürüyor. Bu ısıyla elde edilen buhar, türbinleri çalıştırarak elektrik üretiyor. En kritik yenilik ise erimiş tuz depolama sistemi. Gündüz saatlerinde depolanan ısı, gece de kullanılabiliyor ve enerji üretimi kesintisiz devam ediyor. Bu özellik, yenilenebilir enerjiye dair en büyük soru işaretlerinden biri olan süreklilik sorununa güçlü bir yanıt veriyor. Yani durmaksızın enerji üreten bir sistem bu. Gansu, Qinghai ve Delingha gibi çöl diyebileceğimiz bölgelerde kurulan kuleler yüzlerce megavatlık kapasitelere ulaşarak on binlerce haneye enerji sağlıyor. Bu projeler, Çin’in karbon emisyonlarını azaltma yolunda da kritik bir adım niteliği taşıyor. 2060 yılına kadar karbon nötr olmayı hedefleyen ülke, kömür bağımlılığını azaltıp güneş ve rüzgâr yatırımlarını hızlandırıyor. Çin’in güneş kuleleri, ABD’nin Mojave Çölü’ndeki Ivanpah santrali, Fas’taki Noor projesi ya da Dubai’de rekor yüksekliğe ulaşan Mohammed bin Rashid Al Maktoum Solar Park ile kıyaslanıyor. Ancak ölçek ve yatırım hızına bakıldığında Çin, bu alanda açık ara lider konumda.
Eleştiriler Yok Değil
Bu kuleler sürdürülebilir enerji için umut verici olsa da, bazı eleştirilerden de payını alıyor. Yüksek kurulum maliyeti, geniş arazi ihtiyacı ve yoğun ışık nedeniyle göçmen kuşların zarar görmesi gibi sorunlar gündeme geliyor. Buna karşın kesintisiz enerji üretimi, uzun ömürlü altyapı ve fosil yakıtlara güçlü bir alternatif sunması, bu teknolojiyi cazip kılıyor. Çin’in çöllerden yükselen bu dev kuleleri, yalnızca enerji üretimi açısından değil, küresel iklim politikaları bağlamında da oldukça dikkat çekici. Avrupa Birliği’nin Yeşil Mutabakat’ı, ABD’nin temiz enerji yatırımları ve Hindistan’ın güneş tarlalarıyla birlikte düşünüldüğünde Çin’in hamlesi, dünya sahnesine verilmiş çok net bir mesaj: Sürdürülebilir enerji artık bir seçenek değil, stratejik bir zorunluluk.