Elon Musk’ın Musk Vakfı tarafından finanse edilen XPRIZE yarışmasında, atmosferden karbon giderimi üzerine çalışan girişimlere toplamda 100 milyon dolar ödül dağıtıldı.
Amerika’da XPrize yarışmasının büyük ödülü olan 50 milyon doları, Hindistan’da tarım arazilerine ince öğütülmüş bazalt taşı uygulayarak hem toprak verimliliğini artıran hem de karbon emilimini hızlandıran Houston merkezli Mati Carbon kazandı. 88 ülkeden 1.300 girişimin başvurduğu yarışma, dört yılın ardından sona erdi. Kazananlar, karbon giderimi teknolojilerini ölçeklenebilir ve maliyet etkin bir şekilde geliştirme potansiyeline göre belirlendi. Yarışmayı yöneten XPRIZE Carbon Removal İcra Direktörü Nikki Batchelor, “Bu ödül, iklim teknolojisinde yeni bir alanı harekete geçirmek için cesur ve iddialı olmalıydı.” dedi. Mati Carbon, düşük teknolojili gibi görünse de, küçük çiftliklerdeki karbon emisyon azaltımını izlemek için özel yazılımlar kullanıyor. Geçtiğimiz yıl 20 bin ton CO2 giderdiğini bildiren şirket, ayrıca çiftçilere yaklaşık 1 milyon dolar ek gelir sağladı. Bu miktarın bu yıl 4 milyon dolara ulaşması bekleniyor. Yarışmanın ikinciliğini Fransız biyokömür şirketi NetZero (15 milyon dolar), üçüncülüğünü ABD merkezli atık yönetim firması Vaulted Deep (8 milyon dolar) ve İskoçya-Kanada merkezli UNDO Carbon (5 milyon dolar) aldı. Ayrıca Kanadalı okyanus girişimi Planetary ve BAE merkezli Project Hajar’a da katkılarından ötürü 1’er milyon dolar ödül verildi.
XPRIZE, Musk’ın ödül fonunu sağladığını ancak kazananların seçim sürecine müdahil olmadığını belirtti. Karbon giderimi endüstrisi henüz oldukça küçük ve 2024’te yalnızca 320 bin tonluk yeni teknolojiyle karbon giderimi gerçekleştirilebildi. Uzmanlar, iklim krizini önlemek için bu rakamın milyar tonlara ulaşması gerektiğini vurguluyor.