Yıllarca süren savaşın ardından Gazze hayal gücünü aşan bir çevre kriziyle karşı karşıya. İsrail’deki bir çevre araştırma merkezinin yeni raporu, Filistin’de ortaya çıkan çevresel yıkımı gözler önüne seriyor…
Yıllardır süren savaş, Gazze’yi yalnızca insanlık açısından değil, doğa ve yaşam koşulları bakımından da tarifsiz bir yıkıma sürükledi. İsrail güçlerinin 60 binden fazla Filistinliyi öldürdüğü çatışmaların ardından, bölgede şimdi bambaşka bir kriz yaşanıyor: “ekositoz”. İsrailli çevre araştırma merkezi Arava Institute’un yayımladığı son rapor, Gazze’deki çevresel yıkımın boyutlarını ortaya koyuyor. Yaklaşık 61 milyon tonluk enkaz yığını, hem insan sağlığını hem de ekosistemi tehdit ediyor. Asbest, patlamamış mühimmat ve gömülmemiş cesetlerle dolu bu enkaz, temizlenmesi onlarca yıl sürecek bir toksik miras bırakıyor. Raporda, “Gazze’deki çevresel durum 7 Ekim’den önce bile felaketti. Bugün yaşanan ise hayal gücünü aşan bir yıkım,” ifadeleri yer alıyor.
Birleşmiş Milletler’in verilerine göre, Gazze’nin yolları, binaları ve altyapısı son iki yılda 70 milyar dolarlık zarar gördü; tarım alanlarının yüzde 80’i tahrip edildi. Kanalizasyon sistemleri çöktü, arıtılmamış atık sular toprağa ve denize karışıyor. Tehlikeli atıkların yalnızca yüzde 10’u güvenli biçimde bertaraf edilebiliyor. Geri kalanı açık alanlarda yakılıyor veya gelişigüzel dökülüyor. Bu durum, sıtma ve tifo gibi hastalıkların yeniden yayılmasına neden oluyor.
Çevresel Yıkım
Gazze’nin su kaynakları da büyük ölçüde kirlenmiş durumda. Halkın büyük kısmı içme suyu için küçük ölçekli deniz suyu arıtma ünitelerine ya da özel tankerlerle taşınan suya muhtaç. İsrail, yardım kuruluşlarının bölgeye su getirme taleplerinin yalnızca küçük bir bölümüne izin veriyor. Elektrik kesintileri ise neredeyse günlük hayatın parçası haline gelmiş durumda; altyapı çökmüş, sağlık sistemleri çalışamaz halde. Gazze İslam Üniversitesi’nden çevre kimyageri Yasser El-Nahhal, “Çevre zaten savaştan önce yıkılmıştı, ama sonrasında onlarca kat daha kötü hale geldi,” diyor. Bu sözler, çevresel yıkımın boyutlarını insan hikâyeleriyle birleştiriyor.
Uzmanlar, insani yardımın öncelikli olarak su, enerji ve temizlik altyapısına yönlendirilmesi gerektiğini vurguluyor. Arava Institute raporu, içme suyu sistemlerinin onarımı ve hijyen malzemelerinin sağlanmasını “acil eylem” olarak tanımlıyor. BM ise Gazze’nin yeniden yaşanabilir hale gelmesi için önce düşmanlıkların sona ermesi, ardından da enkaz temizliği ve temel hizmetlerin onarımı gerektiğini belirtiyor.
Kaynak: The Guardian