COP28 bu hafta Dubai’de başladı ve dünyanın dört bir yanından liderler karbon piyasalarından iklim finansmanına kadar çeşitli konularda küresel iklim anlaşmalarını müzakere etmek üzere bir araya geldi.
Önümüzdeki iki hafta boyunca BM müzakerelerinin yanı sıra planlanan birçok zirve için 70.000 katılımcının ve devlet yetkilisinin gelip gittiği bildirilirken, yıllık toplantının her anını takip etmeyi beklemek gerçekçi değil.
Yöneticilerin, yönetim kurulu üyelerinin ve sürdürülebilirlik yöneticilerinin bir filtre olarak kullanabileceği önemli diyalogların ve gelişmelerin özet bir listesini derlendi.
Karbon kredisi doğrulaması için küresel bir sistem
Paris Anlaşması’nın 6. Maddesi, ülkelerin yeniden ağaçlandırma veya orman koruma gibi yerel sera gazı emisyonlarını azaltma çabalarından elde ettikleri karbon kredilerini, kendi iklim hedeflerini tutturmak konusunda yardıma ihtiyacı olan diğer ülkelere transfer etmelerine olanak tanıyor. Madde 6’nın çerçevesi Glasgow’daki COP26’da resmi olarak onaylandı, ancak önemli bir bileşen hariç: karbon kredisi doğrulama sistemi.
Mevcut gönüllü ve uyum piyasalarında satılan karbon kredileri, nihai satışlarından önce özel üçüncü taraflarca doğrulanmaktadır. Ancak bu süreçleri yönlendiren küresel bir standart bulunmamakta, bu da kredilendirme sistemini değerlemedeki dalgalanmalara ve bunların muhasebeleştirilmesi sırasında greenwashing potansiyeline karşı savunmasız bırakmaktadır.
Madde 6 tartışmalarının nihai sonucu milyarlarca dolarlık karbon kredisini etkileyecektir. Küresel olarak, proje geliştiricileri aniden daha geniş bir oyun alanına sahip olacaklar.
Yenilenebilir enerji üretimini üç katına çıkarırken fosil yakıtların kullanımdan kaldırılmasına yönelik baskı
COP28’in petrol zengini Birleşik Arap Emirlikleri’nde düzenlenmesi, dünyanın fosil yakıtlardan arınma hızına ilişkin tartışmaları daha da alevlendirdi.
Avrupa Birliği, ABD ve aralarında Şili, Kenya ve bazı küçük ada ülkelerinin de bulunduğu iklime duyarlı birçok ülke, fosil yakıtların tamamen kullanımdan kaldırılmasına yönelik bir öneriye öncelik veriyor. ABD tarafından desteklenen Fransa, kömüre dayalı enerji santralleri için özel finansmanın yasaklanması çağrısında bulunmayı planlıyor.
Fosil yakıtlar tartışmasının yanı sıra, COP28 başkanlığı, Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı ve Küresel Yenilenebilir Enerji İttifakı, birçok ülke tarafından düşünülen bir önlem olarak, 2030 yılına kadar küresel yenilenebilir enerji üretiminin üç katına çıkarılması çağrısında bulundu.
Metan kirliliğinin ele alınması
Oldukça güçlü ve kısa ömürlü bir sera gazı olan metan kirliliğinin azaltılması ve ortadan kaldırılması COP28’in bir diğer önemli odak noktasıdır. Global Metan Taahhüdü ilk olarak COP26’da başlatıldı ve 150’den fazla imzacı ülke 2030 yılına kadar metan kirliliğinin yüzde 30 oranında azaltılmasına gönüllü olarak yardımcı olmayı kabul etti.
COP28 görüşmeleri sırasında Dünya Bankası’nın, bazı petrol ve gaz şirketlerinin bağımsız desteğiyle, gelişmekte olan ülkelerde metan sızıntısı tespit teknolojisine adanmış yeni bir fonu duyurması bekleniyor. ABD ve Çin 2 Aralık’ta Metan ve CO2 Dışı Gazlar Zirvesi’ne ev sahipliği yapmayı planlıyor ve Çin metanı ilk kez 2035 iklim planına dahil etme sözü verdi.
‘Alt ulusal’ delegeler tarafından resmi temsil
İlk kez bir COP toplantısında, belediye başkanları ve valiler gibi ulus-altı temsilciler Yerel İklim Eylem Zirvesi için küresel bir delegasyon oluşturacak. 1-2 Aralık’taki toplantının amacı, yerel düzeyde somut iklim eylemlerine yol açan ulus-altı ve ulusal liderler arasında bir diyalog kurulmasını kolaylaştırmaktır.
Daha önce benzeri görülmemiş bu toplantıda, küresel düzeyde etki yaratabilecek daha küçük ölçekli – şehir çapında – sürdürülebilir finansal mekanizmaların harekete geçirilmesi ele alınacak. Konular ayrıca yerel iklim politikasının nasıl uyarlanacağı ve dünya çapında nasıl çoğaltılacağı ve şu anda yerel düzeyde uygulanmakta olan stratejilerin ölçeklendirilmesinin nasıl hızlandırılacağı üzerine odaklanacak.
Daha fazla iklim finansmanı için bir çağrı
Temiz ekonomiye küresel bir geçiş için dünyanın 2030 yılına kadar yılda 4 trilyon dolar harcaması gerektiği tahmin ediliyor. Ne gelişmiş ne de gelişmekte olan ülkeler bu miktarın tamamını yatıracak fonlara ya da siyasi güce sahip değil ve daha fazla özel sektör yatırımını teşvik etmek Dubai’nin en önemli hedeflerinden biri.
Tartışmanın merkezinde, Mısır’daki COP27’de onaylanan ve yoksul, savunmasız ülkelerin sanayileşmiş ülkeler tarafından salınan sera gazı nedeniyle daha da kötüleşen iklim felaketleriyle başa çıkmalarına yardımcı olacak “kayıp ve zarar” fonu yer alıyor.
Gelişmekte olan ülkeler 2030 yılına kadar en az 100 milyar dolarlık bir fon önerdi, ancak Kasım ayı başında bunu gerçeğe dönüştürmek için yapılan görüşmeler sonuçsuz kaldı. Aynı ülkeler, bazı ülkelerin iklim krizine karşı altyapılarını adapte edebilmeleri için 2030 yılına kadar her yıl en az 200 milyar dolar gerektiğini ve fosil yakıtlardan yenilenebilir enerji üretimine geçiş için ek fonlara ihtiyaç duyulacağını hesapladı.
COP28’in ilk resmi gününde fonun hayata geçirilmesi yönünde ilerleme kaydedildi: BAE, Almanya, AB, ABD, Japonya ve İngiltere fona toplam 429 milyon dolar taahhüt etti.
Paris Anlaşması’nın 2015 yılında imzalanmasından bu yana ilk kez, oturumlar sırasında küresel bir envanter çıkarılması planlanıyor. Küresel envanter, Paris Anlaşması’nı imzalayan 196 ülkenin tamamının bugüne kadar iklim konusunda kaydettikleri bireysel ilerlemeyi ya da bu ilerlemenin eksikliğini hesaplamalarını gerektiriyor.