Hollanda merkezli çevre örgütü Milieudefensie (Friends of the Earth Netherlands), daha önce karbon emisyonlarını azaltması için dava açtığı enerji devi Shell’e karşı yeni bir iklim davası başlattığını duyurdu.
Milieudefensie Direktörü Donald Pols, yaptığı açıklamada, “İklim krizi, Shell gibi şirketlerin faaliyetleri nedeniyle derinleşmeye devam ederken, her yeni petrol ya da gaz sahası, bir fazladır. Bu nedenle yeniden mahkemeye gidiyoruz,” dedi. Milieudefensie’nin Shell CEO’su Wael Sawan ve yönetim kurulu başkanı Andrew Mackenzie’ye gönderdiği ihtar mektubunda, şirketin Hollanda yasaları kapsamında “özen yükümlülüğünü” ihlal ettiği ifade ediliyor. Örgüt, Shell’in 2030-2050 dönemi için yetersiz iklim politikaları izlediğini ve yeni fosil yakıt yatırımlarıyla Paris Anlaşması hedeflerine aykırı davrandığını belirtiyor.
Shell’in toplamda yaklaşık 1.200 petrol ve doğalgaz çıkarım varlığı bulunduğu, bunlardan 700’ünün henüz geliştirilmediği ifade ediliyor. Rystad Energy verilerine dayanan yeni bir analize göre, Shell yeni yatırımlardan vazgeçerse 5.2 milyar tonluk karbon salımı önlenebilir. Bu miktar, Hollanda’nın yıllık emisyonlarının 36 katına denk geliyor. Milieudefensie’nin gönderdiği ihtar mektubu, yeni dava sürecinin ilk adımı olarak görülüyor. Shell’in resmi yanıt vermesi için dört haftalık süresi bulunuyor. Örgüt, Shell’in yeni sahalar geliştirmesinin yasaklanmasını ve şirketin 2030-2050 döneminde Paris Anlaşması ile uyumlu emisyon azaltım hedefleri belirlemesini talep edecek.
Shell’in Açıklaması
Shell ise yaptığı açıklamada, “İklim değişikliğiyle mücadele için acil eylem gerektiğine katılıyoruz. Shell olarak bugünün enerji ihtiyaçlarını karşılarken, geleceğin enerji sistemini inşa etmeye yardımcı oluyoruz,” ifadelerini kullandı. Shell ayrıca Milieudefensie’nin taleplerinin enerji dönüşümüne katkı sağlamayacağını savundu. Milieudefensie, 2021 yılında Shell’e karşı açtığı ilk davada tarihi bir zafer kazanmış, Lahey Bölge Mahkemesi Shell’e 2030 yılına kadar tedarik zinciri emisyonlarını %45 azaltma yükümlülüğü getirmişti. Ancak Shell bu kararı temyize götürmüş ve şirket merkezi Hollanda’dan Birleşik Krallık’a taşınmıştı.
Hollanda Temyiz Mahkemesi, Kasım 2024’te verdiği kararda, Shell’in CO2 emisyonlarını azaltma sorumluluğunu kabul ederken, şirketin uyması gereken somut bir oran belirlememişti. Yine de mahkeme, iklim değişikliğinden korunmanın bir insan hakkı olduğunu ve şirketlerin Paris Anlaşması hedeflerine ulaşmada sorumluluğu bulunduğunu vurgulamıştı. Milieudefensie’nin avukatı Roger Cox, yeni davanın Shell’in tüm yeni fosil yakıt projelerini sistematik olarak hedef alan ilk dava olduğunu belirterek, “Bu davanın etkisi gerçekten büyük olabilir,” dedi. Örgütten Sjoukje van Oosterhout ise “Bilim çok açık. Her yeni saha, fazladır. Bu yüzden bu davayı açıyoruz,” açıklamasında bulundu.
Milieudefensie, Shell’e karşı açtığı ilk davanın nihai temyiz başvurusunu da Hollanda Yüksek Mahkemesi’ne yapmış durumda. Bu davada kararın 2026 yılı içinde çıkması bekleniyor. Örgüt ayrıca Hollanda’nın en büyük bankası ING’ye karşı da yeni bir iklim davası açarak, bankanın 2030 yılına kadar karbon emisyonlarını yarıya indirmesini ve yeni fosil yakıt projelerini finanse etmeyi bırakmasını talep ediyor.