Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın (UNEP) bu hafta yayınlanan 2024 Yıllık Raporu, çevre konusunda daha büyük bir kararlılık ve eylem artışı ihtiyacına dikkat çekiyor.
UNEP 2024 Çevre Raporu, UNEP’in geçtiğimiz yıl boyunca büyüyen çevresel zorluklarla mücadele etmek için bilimi ve çözümleri nasıl sunduğunu, çok taraflı çevresel anlaşma ve müzakere süreçlerini nasıl desteklediğini, finansmanı küresel süreçlerle nasıl uyumlu hale getirdiğini ve ülkelere verdikleri taahhütleri yerine getirmelerinde nasıl yardımcı olduğunu ortaya koyuyor. Ortaya serilen küresel sonuçlar ise endişe verici…
Gezegen için Hep Birlikte
2024 yılı çevre konusunda oldukça önemli toplantılara sahne oldu. Bunlar arasında Kenya’daki 6. BM Çevre Meclisi (UNEA-6), Kolombiya’daki BM Biyoçeşitlilik Konferansı (COP16), Azerbaycan’daki BM İklim Konferansı (COP29), Güney Kore’de plastik kirliliği konusunda yapılan beşinci müzakere oturumu ve Suudi Arabistan’daki BM Çölleşme Konferansı (COP16) sayılabilir. Her ne kadar bu toplantılarda önemli ilerlemeler kaydedilmiş olsa da, bazı kritik konular hâlâ çözülmeden kalmış durumda. Bu durum, ülkelerin daha sıkı iş birliği yapması ve dünya genelinde daha sürdürülebilir ve adil bir gezegen oluşturmak için kararlılıkla harekete geçmesi gerekliliğini ortaya koyuyor.
Raporlar…
UNEP 2024 yılında pek çok rapor yayımladı ve bu çerçevede küresel çevre sorunlarıyla ilgili en güncel bilimsel verileri sundu. İklim Değişikliği Eylem Boşluğu Raporu, ülkelerin yeni iklim taahhütlerinde büyük bir emisyon açığını kapatması ve acilen harekete geçmemesi halinde, Paris Anlaşması’nın 2100 yılına kadar küresel sıcaklık artışını 1,5°C ile sınırlama hedefinin riske gireceğini belirtiyordu. Uyum Finansman Açığı Raporu, gelişmekte olan ülkeler için uluslararası kamu finansmanının 2021-2022 arasında 6 milyar dolar arttığını ancak ihtiyaç duyulan fon miktarıyla mevcut uluslararası finansman arasında büyük bir farkın devam ettiğini vurguluyordu.
Yine Unep’in Gazzeye yönelik yapmış olduğu ön değerlendirme, çatışmaların eşine az rastlanır bir kirliliğe yol açtığını, kanalizasyon, moloz ve toksik mühimmatın toprak, su ve havayı kirlettiğini ortaya koydu. Raporda, bu çevresel bozulmanın Gazze’nin doğal ekosistemlerine geri dönüşü olmayan zararlar verebileceği açıkça belirtti.
UNEP bu yıl da her yıl olduğu gibi, ülkeler ve şirketlere metan emisyonlarıyla ilgili kritik veriler sağlamaya devam etti. UNEP’in Uluslararası Metan Emisyon Gözlemevi kapsamında geliştirilen Metan Alarm ve Yanıt Sistemi, uydu verileri ve makine öğrenmesi kullanarak büyük metan sızıntılarını tespit etti. Bu sistem, son iki yılda 1.000’den fazla uyarı göndererek Cezayir ve Nijerya’daki büyük sızıntıların onarılmasını sağladı. Bu sayede, yılda 1 milyon arabanın neden olacağı sera gazı emisyonu engellenmiş oldu. 2024 boyunca UNEP, ortaklarıyla birlikte elektrikli ulaşım, enerji verimliliği, yenilenebilir enerji ve düşük emisyonlu binalar gibi alanlarda büyük finansmanlar mobilize etti. Bu girişimlerin 17 milyondan fazla kişiye fayda sağlaması ve sera gazı emisyonlarını 300 milyon ton azaltması bekleniyor; bu da 65 milyon arabanın trafikten çekilmesine eşdeğer.
Andersen, İş Birliğine Çağırdı
UNEP Yönetici Direktörü Inger Andersen, “Çevresel çok taraflılık zaman zaman karmaşık ve zorlu olabilir. Ancak, kürese siyaset ne kadar karışık olursa olsun, sınırlar ve farklılıklar ötesinde iş birliği yapmak, insanlığın varlığının temeli olan Dünya’yı korumanın tek yoludur.” dedi. Andersen, 2025 yılında daha büyük eylem ve taahhütlere ihtiyaç duyulduğunu belirterek, ülkelerin sera gazı emisyonlarını büyük ölçekte azaltmaları, iklim uyum finansmanını harekete geçirmeleri ve UNEA-7 öncesinde plastik kirliliğini sonlandıracak güçlü bir anlaşma konusunda uzlaşmaları gerektiğini vurguladı.
UNEP’in 2024 Yıllık Raporu, küresel çevre sorunlarına karşı daha güçlü adımlar atılması gerektiğini ortaya koydu. Raporda, sera gazı emisyonlarının hızla azaltılması, iklim finansmanının artırılması ve plastik kirliliğiyle mücadele için bağlayıcı bir anlaşmaya varılması çağrısı yapıldı. UNEP, bilimsel veriler ve somut çözümlerle hükümetleri, şirketleri ve uluslararası toplumu harekete geçmeye davet etti. 2025’in, sürdürülebilir bir gelecek için kritik bir yıl olacağı vurgulandı.