Türkiye, “Sıfır Atık” politikalarıyla çevre dostu bir geleceğe adım atmayı hedeflerken, Avrupa’nın plastik atıklarının yeni adresi haline geldi.
2018’de Çin’in yurt dışından plastik atık kabul etmeyi bırakmasıyla birlikte, Avrupa’nın geri dönüşüm sistemi Türkiye’ye yöneldi. Ancak, plastiklerin büyük bir kısmı geri dönüştürülemez nitelikte olduğu için Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde zehirli atık dağları oluştu.
Bir Gece Adana’da…
2016 yılının soğuk bir akşamında, Adana’ya yakın bir köyde çiftçi İzzettin Akman, evinin balkonunda otururken bir kamyonun bahçesinin yanına yaklaştığını fark etti. Kamyon, turunçgil bahçesine yakın bir noktaya büyük bir çöp yığını döktü ve ardından bir kağıt torbayı ateşe vererek çöp yığının üzerine attı. Kısa süre içinde siyah dumanlar gökyüzünü kapladı. Akman, yangını söndürmek için dereden su taşıyarak saatlerce uğraştı. Alevler söndüğünde geriye yanmış plastik atıklar kaldı. Yerdeki ambalajları inceleyen Akman, ambalajların üzerindeki yazıların ne Türkçe ne de Kürtçe olduğunu fark etti. Paketin bazılarında euro ve pound işaretleri vardı.
Tarladan Avrupa’ya Turunçgil, Avrupa’dan Türkiye’ye Çöp
Akman, yıllarca narenciye yetiştirerek Avrupa’ya ihraç etmiş bir çiftçiydi. Ancak artık Avrupa’nın çöpleri, onun tarlasına geri dönüyordu. Yangından haftalar sonra, turunçgil ağaçları sararmaya, meyveler yere dökülmeye başladı. Bir yıl içinde ağaçlar tamamen meyve vermeyi bıraktı. Yangının yaydığı toksik gazlar arı popülasyonunu yok etti ve sulama sistemine karışan erimiş plastikler, toprağa ve bitkilere zarar verdi.
Türkiye’nin Çöp Krizi Büyüyor
Adana’daki bu olay, izole bir vaka değildi. Son yıllarda, Avrupa’dan gelen plastik atık sevkiyatlarının artmasıyla Türkiye, kontrolsüz bir atık ithalatının kurbanı oldu. Resmi kayıtlara göre, 2016’dan bu yana Türkiye’ye ithal edilen plastik atık miktarı çok büyük oranda artış gösterdi. Ancak bu atıkların büyük kısmı geri dönüştürülemez durumda olduğundan, çevreye ve insan sağlığına ciddi zararlar veriyor.
Türkiye, bir yandan “Sıfır Atık” projesiyle çevresel dönüşümü hedeflerken, diğer yandan Avrupa’nın plastik çöplerine ev sahipliği yapmaya devam ediyor. Bu durum, hem ekosistemi hem de binlerce çiftçinin geçim kaynağını tehdit ediyor. Yetkililer, bu sorunun önüne geçmek için daha sıkı denetimler ve sert tedbirler almazsa, Türkiye’nin “Sıfır Atık” hedefi kağıt üzerinde kalan bir sözden ibaret olabilir.
Kaynak: The Guardian