Brezilya, COP30 öncesinde duyurduğu dev fonla tropikal ormanlarını koruma yarışını yeni bir seviyeye taşıyor. “Tropical Forest Forever” adlı girişim, ormanları koruyan ülkelere maddi ödül vererek doğayı ekonominin merkezine yerleştirmeyi hedefliyor.
Dünya iklim kriziyle boğuşurken, gözler yeniden Amazon’a çevrildi. Brezilya, COP30 öncesinde duyurduğu “Tropical Forest Forever Facility” (TFFF) adlı yeni fonla, tropikal ormanları koruma konusunda küresel ölçekte iddialı bir adım attı. Amaç net: Ormanlarını koruyan ülkeleri maddi olarak ödüllendirmek ve doğayı yalnızca “kaynak” değil, “ekonomik değer” olarak da tanımak.
Fonun hedefi büyük: Zengin ülkeler, hayır kurumları ve özel yatırımcıların desteğiyle 125 milyar dolarlık bir kaynak yaratmak. Bu kaynak, ormanların korunması için finansal bir güvenceye dönüşecek. Yani karbon yutağı olan ormanlar, sadece çevresel değil, ekonomik anlamda da kazanç getiren bir unsur haline gelecek.
Her Hektara Ödeme
TFFF’nin çalışma modeli ise basit ama etkileyici: Fon, orman alanlarını koruyan ülkelere, her hektar için belirli bir miktar ödeme yapacak. Örneğin bir ülke ormanlarını koruma altına aldığında, hektar başına yaklaşık 4 dolar kazanacak. Bu sayede Brezilya başta olmak üzere 70’ten fazla tropikal ülkenin koruma çabaları teşvik edilecek.
Brezilya hükümeti bu sistemi “ormanların değerini yeniden tanımlamak” olarak görüyor. Çevre Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Ormanları korumak sadece çevresel bir görev değil; insan yaşamının, ekonominin ve refahın temeli” deniliyor. Ancak fonun bu kadar büyük bir finansal yapı üzerine kurulması bazı soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. Uzmanlara göre, eğer yatırımcıların getirileri öncelik kazanırsa, doğa koruma hedefleri geri planda kalabilir. Ayrıca, fonun yönetiminde yerli halkların ve yerel toplulukların söz hakkı konusundaki belirsizlikler eleştiriliyor.
Bazı Boşluklar Olabilir
Bir diğer endişe, fonun uluslararası çevre anlaşmalarıyla (örneğin Paris Anlaşması veya BM İklim Sözleşmesi) doğrudan bağlantısının olmaması. Bu durum, denetim ve şeffaflık açısından bazı boşluklar yaratabilir. Yine de TFFF, iklim finansmanı alanında yepyeni bir anlayışın kapısını aralıyor. Ormanları yalnızca “karbon depoları” olarak görmek yerine, onların korunmasını ekonomik sistemin bir parçası haline getirmek — belki de sürdürülebilirliğin geleceğinde en güçlü model olacak. Brezilya’nın bu adımı, COP30’a giden süreçte hem umut hem de tartışma yaratıyor. Eğer TFFF, yerel halkları sürece dahil eden adil bir sistem kurabilir ve doğayı yatırım aracına dönüştürmeden koruyabilirse, bu fon gerçekten “sonsuz” bir orman vaadini gerçeğe dönüştürebilir.