Avrupa Birliği, karbon sınır vergisini delmeye çalışanlara karşı yeni kurallar hazırlıyor. Amaç: adil rekabeti korumak ve sürdürülebilir ticareti güvenceye almak.
Avrupa Birliği, 2026’da yürürlüğe girecek karbon sınır vergisiyle (CBAM) dünyaya güçlü bir mesaj vermişti: “Kirleten öder.” Ama iş orada bitmiyor. Brüksel şimdi, sistemin arkasından dolaşmaya çalışanlara karşı ikinci bir kalkan hazırlıyor. Neden mi? Çünkü bazı ülkeler ve şirketler, karbon yoğun üretimlerini farklı pazarlara kaydırıp, Avrupa’ya yalnızca “yeşil görünümlü” ürünlerini satmanın yollarını arıyor. Kısacası, vitrinde sürdürülebilirlik var, ama atölyede hâlâ eski usul kirli üretim devam ediyor.
Kaçakçılığa Karşı Yeni Formüller
AB Komisyonu’nun üzerinde çalıştığı plan, bu tür manevraları engellemeyi hedefliyor. Önerilerden biri, her sevkiyat için ayrı hesaplama yapmak yerine, belli ülkeler ya da şirketler için sabit bir karbon değeri tanımlamak. Bu yöntem süreci basitleştirebilir ama düşük emisyon için çaba gösteren firmaların hakkını da gölgeleyebilir. Tartışmalar tam da bu noktada yoğunlaşıyor.
Bu yalnızca teknik bir ticaret önlemi değil. Dünyanın en büyük ekonomilerinden biri, karbon fiyatlamasını küresel ticaretin normu haline getirmeye çalışıyor. Böylece “yeşil yıkama” ile gerçek sürdürülebilirlik arasındaki fark daha görünür olacak. Avrupa’nın attığı bu adım, aslında şunu söylüyor: Eğer karbon ayak izinizi gizlemeye çalışıyorsanız, Avrupa kapısı size kapalı.
Oyunun Kuralları Yeniden Yazılıyor
CBAM, başlangıçta yerli üreticiyi koruma amacıyla gündeme gelmişti. Ama zamanla, küresel ölçekte karbon kaçağını önleyecek bir sisteme evriliyor. Bu da sürdürülebilirliğin yalnızca çevre dostu hedefler değil, aynı zamanda ticaretin adaleti için de kritik olduğunu gösteriyor.