Günümüzde halen plastik kirliliğine kesin bir çözüm olmasa da, daha az zararlı alternatifler ortaya çıkabiliyor. ABD merkezli Applied Bioplastics adlı şirket, plastik üretiminde fosil yakıtların %90’ına kadarını tarımsal atıklarla ikame eden bir yöntem geliştirdi. Bu sayede hem daha ucuz hem de daha güçlü plastikler üretilebiliyor.
Geleneksel plastik üretiminde 1 kilogram plastik için yaklaşık 2 kilogram fosil yakıt gerekiyor. Yıllık küresel plastik üretimi 460 milyon tonun üzerine çıkarken, bu durum dünya petrol talebinin %6’sını ve karbon salımının %4’ünü oluşturuyor. Applied Bioplastics’in geliştirdiği yöntem, bu etkileri azaltma potansiyeli taşıyor. Şirketin CEO’su Alex Blum, bu yaklaşımı “zararı azaltma” olarak tanımlıyor: “Plastikler modern yaşamın ayrılmaz bir parçası haline geldi. Bunlardan tamamen vazgeçmek kolay değil. Biz daha temiz, daha düşük etkili bir alternatif sunmak istiyoruz,” diyor.
Nasıl Üretiliyor?
Applied Bioplastics yalnızca uzun ömürlü plastik ürünler üretiyor: Otomotiv parçaları, paletler, çocuk oyuncakları ve kahve kupaları gibi. Blum, tek kullanımlık plastikleri “çevre için tam bir felaket” olarak tanımlıyor. Şirketin yöntemi tarımsal atıkları öğütüp kurutarak, bu malzemeyi plastik üretiminde %20 ila %90 oranında fosil kaynakların yerine kullanmaya dayanıyor. Tarım atıklarındaki selüloz lifleri sayesinde elde edilen plastik hem daha dayanıklı hem de daha sert oluyor. Örneğin bu yöntemle üretilen bir plastik palet, 9 tonluk yük taşıyabiliyor. Bu hibrit plastikler geri dönüştürülebilir ancak en iyi şekilde kendi türüyle geri dönüştürülüyor — bu da tedarik zinciri dışında zorlaşıyor, tüm plastiklerde olduğu gibi.
Mevcut Biyoplastiklerden Farklı
Bugün en yaygın kullanılan biyoplastik türü olan PLA (polilaktik asit), genellikle pahalı ve daha zayıf oluyor. Ayrıca kimyasal katkı maddeleri kullanıldığı için çevresel etkisi de tartışmalı. Ulusal Doğal Kaynaklar Savunma Konseyi’nden Renée Sharp, biyoplastiklerin de sıklıkla zararlı kimyasallar içerdiğine dikkat çekiyor. Applied Bioplastics’in çözümü tamamen zararsız olmasa da, kimyasal içeriği tarımsal atıklarla seyrelttiği için daha düşük toksisite sağlıyor. Kullanılan atıklar gıda zincirine rakip olmuyor ve tarım alanı ihtiyacını artırmıyor.
Dağıtım Modeli ile Maliyet Avantajı
Şirket, plastik üretimini merkezi bir fabrikada yapmak yerine, katkı maddelerini plastik üreticilerine doğrudan gönderiyor. Böylece taşıma maliyetlerinden tasarruf sağlanıyor ve tedarik zinciri emisyonları azalıyor. “Plastik üreticisinin ortalama kâr marjı %4 ila 8. Biz bunu ikiye katlıyoruz. Böylece hem üretici kazanıyor hem de son kullanıcıya daha uygun fiyat sunabiliyoruz,” diyor Blum.
Plastik Sorununa Gerçek Çözüm mü?
Bazı uzmanlar, “daha iyi plastik” üretmenin yeterli olmadığını, asıl odak noktasının yeniden kullanım ve plastikten tamamen vazgeçmeye yönelik sistemler olması gerektiğini savunuyor. Plastik Kirliliği Koalisyonu’ndan Erica Cirino, “Biraz daha az zararlı şeyler üretmek fena değil, ama sorunun özünü çözmüyor,” diyor. Yine de bazı uzmanlar, plastiğin tamamen ortadan kaldırılamayacağı gerçeğiyle yüzleşilmesi gerektiğini vurguluyor. Massachusetts Üniversitesi’nden Prof. Meg Sobkowicz-Kline’a göre: “Plastikler ulaşımda yakıt tüketimini azaltıyor, tıpta hayat kurtaran çözümler sağlıyor. Ancak hammaddesinden toksisitesine, ömrünün sonuna kadar her aşamada daha iyi alternatifler geliştirmeye çalışmalıyız.”