Avrupa Çevre Ajansı’na (EEA) göre, 2050 yılında gıda sistemlerinde bitkisel ürünler ve yeni nesil proteinler ön plana çıkacak.
Avrupa Çevre Ajansı’nın yeni öngörü raporu, Avrupa’nın gıda, ulaşım ve enerji sistemlerini nasıl geleceğe dayanıklı hale getirebileceğine odaklanıyor. EEA ve Eionet ağı tarafından geliştirilen dört farklı “gelecek senaryosu” üzerinden yapılan çalışmaya göre, sürdürülebilir bir yaşam için mevcut üretim ve tüketim alışkanlıklarında köklü değişimler kaçınılmaz. Tüm senaryolarda ortak nokta ise alternatif proteinlerin – bitki bazlı, hücre kültürlü veya fermantasyon yoluyla üretilen – önemli bir rol oynaması.
Dört Farklı Gelecek Senaryosu
- Toplum Yararına Teknokrasi: Hükümetler, çevresel ve sağlık maliyetlerini yansıtan dinamik gıda fiyatlandırmalarıyla tüketicileri sağlıklı beslenmeye yönlendiriyor. Hayvansal gıdalar marjinalleşirken, kültür etleri ve biyolojik fermantasyonla üretilen proteinler ön plana çıkıyor.
- Zorlukta Birlik: İklim felaketleri ve ekonomik krizler sonucu AB ve yerel otoriteler gıda üretimini sıkı bir şekilde kontrol ediyor. Endüstriyel ölçekte alternatif protein üretimi teşvik ediliyor, özellikle alg bazlı proteinler ve bitki bazlı süt ürünleri öne çıkıyor.
- Büyük Ayrışma: Biyoteknoloji devlerinin liderliğindeki bu senaryoda, tarım sektörü karbon tutumuna odaklanıyor. Et alternatifi ürünler, protein bakımından zengin baklagiller ve alglerden elde ediliyor.
- Ekotopya: Tüketici odaklı bu modelde, küçük ölçekli kooperatif çiftliklerde organik tarım yapılıyor. Vatandaşlar kendi gıdalarının bir kısmını üretiyor ve bitkisel, az işlenmiş ürünler tercih ediliyor.
Her dört senaryoda da hayvansal ürünlerden bitkisel ürünlere kayış, sera gazı emisyonlarını azaltmanın ve kaynak kullanımını optimize etmenin temel yolu olarak görülüyor. EEA, bu geçişin gıda sisteminin karbonsuzlaşması, tedarik zincirinde inovasyon ve gıda güvenliğine katkı sağlayacağını belirtiyor.
AB’de Durum Ne?
Bugün AB’de tarım, sera gazı emisyonlarının %11’inden sorumlu. Bunun %81-86’sı ise hayvancılıktan kaynaklanıyor. Buna rağmen hayvansal gıdalar, sağlanan kalorinin sadece %35’ini ve proteinin %65’ini oluşturuyor. AB’nin mevcut tarım politikası, hayvancılık sektörüne bitkisel üretime göre dört kat daha fazla destek sağlıyor. Ancak doktorlar, tüketici grupları ve çiftçiler, protein arzının çevre dostu kaynaklara kaydırılması çağrısında bulunuyor.
Son gelişmeler ise oldukça umut verici. Tarım Komiseri Christophe Hansen, protein çeşitlendirme stratejisi üzerinde çalışacaklarını ve hem üretimi hem de tüketimi kapsayan bütüncül bir yaklaşım benimseyeceklerini duyurdu. AB Milletvekili Anna Strolenberg ise, bu stratejinin somut adımlar ve takvimle desteklenmesi gerektiğini vurguladı.